ديوان امير خسرو

دم به دم سوخت اسيري که شکيبا نبود
در به در گشت اسيري که توکل نکند

تو مپندار که دوران همه يکسان گذرد
گاه در وصل و گهي در غم هجران گذرد

دوش در خواب مرا بابت خودکاري بود
بت پرستي را در خدمت بت ياري بود

عاشقان در روش عشق مسلمان نشوند
که نه در سوختن خويش چو هندو باشند

شکل موزونت که در دل جا کند
هر که بيند در جهان، سودا کند

راز مي ترسم که در صحرا نهد
اشک من چون روي در صحرا کند

چند در خود ديدن، آخر فرصتي
چشم را، تا يک نظر در ما کند

در ره جولانت چون ديده ما خاک شد
ديده بسي در رهست دور ترک ران سمند

صبح دمان بخت من ز خواب در آمد
کز درم آن مه چو آفتاب در آمد

گشت معطر دماغ جان ز نسيمت
مستي تو در من خراب در آمد

ساقي تو گشت چشم مست من از مي
پهلوي من شست و در شراب در آمد

زانکه بسي شب نخفته ام ز غم تو
بيهشيم در ربود و خواب در آمد

گشت پريشان دلم چو باد سحرگه
در سر آن زلف نيم تاب در آمد

جستم ازو حال دل، نگفت وي، اما
زلف وي از بوي در جواب در آمد

کلبه تاريک يافت روشني، اي دل
کز در من آفتاب وار در آمد

ديده که بيمار بود در ته پايش
پيشگه پاي او به کار در آمد

مردن خسرو فسوس نيست درين ره
کار زوي سينه در کنار در آمد

خسرو دلسوخته را در غمش
عمر در اندوه و حزن مي رود

در يک نظر فريبد محراب ابروي او
صد ساله زاهدي را کو در نماز باشد

ذکر لب و دهانت در هر دهن نگنجد
سرگشته مفلسي کو در و گهر فروشد

در کوي تو که جانها در راه خاک باشند
بيچاره جان خسرو آنجا گيا برآيد

نظارگي ز هر سو در انتظار رويت
دادند جان بر آن در، سلطان برون نيامد

در مجلس وصالت دريا کشند مستان
چون وقت خسرو آيد، مي در سبو نماند

در خسرو شکسته نظر کن که در فراقت
ديوانه گشته پير و جوان را نمي شناسد

آن کيست کو بديد در آن روي يک نظر؟
وانگاه تا بزيست در آن آرزو نبود

آلوده خمار چرا بود نرگسش؟
پژمردگيش در گل و در نسترن چه بود؟

در بوسه لب ترش کني و جان برد لبت
زان چاشني به سرکه در انگبين نهد

به صد دعا نظري خواست در رخش، خسرو
در انتظار بمرد و بدان نظر نرسيد

به راه عشق سلامت چگونه در گنجد؟
زهي محال که در شوق خواب و خور گنجد

چو ما در آرزوي آستانش خاک شويم
غبار کيست که در زلف آن پسر گنجد؟

کليد باده در انداخته به پرده دل
خداي تا در توبه نبست خواهم بود

از اشتياق تو در رنج، نيست خواهم شد
در آرزوي تو تا عمر هست، خواهم بود

مشو مقيم در آبادي خراب جهان
چو کس مقيم نماند در اين خراب آباد

چشم تو در خواب شد او را بگوي
در نتوان بر سگ خود پيش کرد

سخنم جاي مي کند در سنگ
گويم، ار در دل تو جاي دهد

شام زلفش چو مي رود در چين
شور در زنگبار مي افتد

مي نگنجي تو در ميانه جان
ليک جان در ميان نمي گنجد

عشق در سر فتاد و عقل برفت
کاين دو در يک مکان نمي گنجد

قد تست چون در گلستان در آيي
اگر سروي اندر قبايي برآيد

چو آن شوخ شب در دل زار گردد
مرا خواب در ديده دشوار گردد

حديث اهل نصيحت نگنجدم در دل
که در درونه سخنهاي آن نگار بماند

لعلش که عطا کرد به شاهان در و ياقوت
در يوزه درويش مسلم نفرستاد

صبا چو در سر آن زلف نيم تاب شود
شکيب در دل بيننده تنگ تاب شود

هوايي در سرم افتاده، جانم خاک خواهد شد
جهاني در سر آن غمزه بيباک خواهد شد

خوش بود باده گلرنگ در ايام بهار
خاصه در سايه گلهاي تر اندام بهار

با تو در سينه نفس را چه گذر
در دلم غير تو کس را چه گذر

خلق گويند نفس زن در وصل
در تن مرده نفس را چه گذر

مي کند خنده که در ياد توام
در دلت خسرو خس را چه گذر

طرفه خالي ست در ميان رخت
شب که ديده ست در ميانه روز

کي رسم در تو من که در پيشت
سد آهن شد از هوا و هوس