ديوان سنايي

از براي بي نشاني يک فروغ از آه دل
در بهار و در خزان و در تموز و دي زنيم

مرا در عالم عشقش مپرس از شيب و از بالا
مهم تا در فلک باشم گلم تا در چمن باشم

در کلاه او اگر پشمي ست آتش در زنيم
عقل و هوش خويشتن يک دم به مستي در کشيم

روي تا داريم به کويش در بهشتم در بهشت
چون ز کويش بازگردم در سقر گردم همي

غوطه خورده در بن دريا دو تن در يک زمان
اين در اشکار نهنگ افتاده و آن اندر ضيا

در راه چو شبرنگ جم با شير بوده در اجم
آمخته جولان در عجم خورده ربيع اندر عرب

که در فضل و در لفظ و در رزم و بزم
علي هيصم ست و علي مرتضاست

به عيش ناخوش او در زمانه تن در ده
که در طويله او با شبه است مرواريد

در رجب خود روزه دار و «قل هوالله » خوان و پس
در صفر خوان «تبت » و در چارشنبه روزه دار

حلم و خرسندي در آب و گل طلب کت اصل ازوست
کي بود در باد خرسندي و در آتش وقار

کار صدق و معني بوبکر دارد در جهان
ورنه در هر کوي بوبکرست و در هر کوه غار

هفت کوکب بر فلک گشته مبين در زمين
در ده و دو برج پيدا گشته در ليل و نهار

در حرم هر کس در آيد ليک از روي شرف
نيست يک کس را مسلم در حرم کردن شکار

در زينت و در رنگ کلاه و کمر خويش
زحمت چه کشي در طلب گوهر و زر بر

من در حد غزنين و مرا فکرت فاسد
گه در حد چين بردي و گه در حد موصل

در زنيم آتش سنايي وار در هر سوخته
کز در معني نه ما کمتر ز سنگ و آهنيم

خرابي در ره نفست و در ميل طريق تن
وگر در حصن جان آيي همه شهرست و شهرستان

بر فلک مشهور کار و بارشان در هر درج
در زمين مذکور نام و بانگشان در هر وطن

صدف حيران به دريا در دوان آهو به صحرا بر
رميده و آرميده هر دو در دريا و در هامون

چه نکوتر زان که آيد عاشقي در مجمعي
باغ معني در جنان و داغ دعوي در جبين

به دنيا در نگر ايدون که تا دل در نبندي هيچ
اگر مردي تو دامن را به دنيا در نيالايي

با يجوز و لايجوز اندر مشو در کوي عشق
رخت دل در خانه نه تا کي چو دربان در زني

بر در و در مجلس تو تا تو بوي من نبوم
خود نبود در ره تو هم صنمي هم شمني

بهشت و دوزخت با تست در باطن نگر تا تو
سقرها در جگر يابي جنانها در جنان بيني

تا از او فرزند زايد در جهان و وادهد
در مصاف اندر حسام و در نماز انگشتري

در علم جان آب عنب دان غذي ما
ني ما چو تو در هر دو جهان در غم نانيم

مادح و ممدوح را چون او نديدم در جهان
در سخن معني طراز و در سخا معني فزاي

زين پس اکنون در نهاد کهتري و مهتري
در ثنا و در عطا از تو صلات از من صلات

ديوان سيف فرغاني

در خلق جست و جوي تو و گفت و گوي خلق
در ساکنان گنبد اعلا در اوفتاد

شکر از پسته روان و سحر در نرگس عيان
ماه طالع در رخ و خورشيد تابان در جبين

عقل نيک انديش در تو بهتر از طبع لئيم
غله خاصه در غلا از موش در انبار به

نمي خواهي که در نعمت فتد تقصير و تغييري
مکن تقصير در خدمت مکن تغيير در طاعت

خلق در دنياي باطل راه حق گم کرده اند
چون نمي جويند در قرآن و در اخبار دين

تو در ميان نه و ذکر تو در ميان همه
تو در مکان نه و نبود ز تو مکان خالي

در آ در خانقاه اي جان و در ده صوفيانش را
مي عشقت، که بيرون برد ازو سجاده پير دل

لاله را در چمن و غنچه گل را در باغ
مشک در جيب کند طره عنبر زايش

خمار در سرو گل در کنار و مي در دست
حديث حسن تو اندر ميانه مي کردند

شوق در دل بي فتور و شور در سر بر دوام
درد عشق اندر ميان جان و درمان در کنار

اي بسا شبها که من در هجر او مي ريختم
اشک خونين در گريبان وز گريبان در کنار

يک ره بعالم در نگر و آنگه در آن دلبر نگر
اول حجاب آنگاه در اول نقاب آنگاه رو

در بدن جان مي فزايد بوسه تو زآن دهان
وز شکر در مي فشاند لعلت اي جان در سخن

اي بگرد کوي تو جان همچو حاجي در طواف
در پناه عشق تو دل همچو کعبه در حرم

گذر بر درج در دارد سخن در پسته تنگش
قدم بالاي مه دارد کله در زير دستارش

گر درد عشق در دل و در جان اثر کند
در دردمند عشق چه درمان اثر کند

ترا روييست اي دلبر که چون تو در حديث آيي
شکر در وي شود گويا چو بلبل در گلستاني

تا چند بر اميد روم در سراي يار
در سر خمار باده و در دل هواي يار

اي لطف حق زخوبي صد در گشاده بر تو
بر سيف در چه داري در روز بار بسته

غم تو در دلم آمد حديث من شد نظم
چو در دهان صدف رفت گشت باران در

ديوان شاه نعمت الله ولي

ظهور سلطنت عشق اوست در دو سرا
در اين سرا قدمي نه در آن سرا به سرآ

مجلس عشق است و رندان مست و ساقي در حضور
حيف باشد در چنين وقتي که باشي در خمار