اسرار نامه عطار

تو هم در آب رويت کن نگاهي
ببين تا خود سپيدي يا سياهي

چو مرغ جان فرو ريزد پرو بال
ببيني روي خود در آب اعمال

زدنيا تا به عقبي نيست بسيار
ولي در ره وجود تست ديوار

وگر بي نفس ميري پاک باشي
چه اندر آتش و در خاک باشي

مقرب آن بود کامروز بي خويش
بود آن حضرتش در پيش بي پيش

همي هر ذره کان ديده تو
نيايد عين آن در ديده تو

پس آن چيزي که شد در چشم حاصل
مثالي بيش نيست اي مرد غافل

گرفتار آمدي در بند تمييز
مثالست اين چه مي بيني نه آن چيز

خدا داند که خود اشيا چگونست
که در چشم تو باري پا شکونست

مثال آن همي بيني و گرنه
يکي است اين جمله در اصل و دگر نه

هر آن نقشي که در عالم پديدست
دري بستست و حس آن را کليدست

کليد و در از آن پيدا نماند
که هرگز نقش بر دريا نماند

خيال و وهم و عقل و حس مقامست
که هر يک در مقام خود تمامست

بما سوره بگير آن کفک و در دم
برون آور از آن ماسوره عالم

شود فاني نمايد ناگهان گم
جهان در هيچ و هيچ اندر جهان گم

اگر نور دلت گردد پديدار
نه در چشم تو درماند نه ديوار

عصا در دست موسي اژدها شد
همه باطل فرو برد و عصا شد

چو رفتي رفتي از دنيا و رفتي
دگر هرگز بدنيا در نيفتي

بعقبي بارگاهي يابي از نور
بپوشي حله و در برکشي حور

همه شرکت حواس تست در راه
همه ابليس و همت ديو بدخواه

چو تو آلوده باشي و گنه کار
کنندت در نهاد خود گرفتار

و گر پ آلوده دل باشي تو در راه
فشانان دست بخرامي بدرگاه

چو کرد اين کار سال شصت و هفتاد
پس هفتاد و يک در نزع افتاد

به جست از جاي بودش روزني پيش
برون کرد از در روزن سر خويش

چو عيسي زنده ميراي زنده پاک
که تاچون خر نميري در گوي خاک