منطق الطير عطار

هرکه او آنجا رسد سرگم کند
چار حد خويش را در گم کند

گر کسي اينجا رهي دريافتي
سر کل در يک نفس دريافتي

گر در من بسته ماند، چون کنم
غصه پيوسته ماند، چون کنم

صوفيش گفتا؛که گفتت خسته باش
در چو مي داني برو، گو بسته باش

بر در بسته چو بنشيني بسي
هيچ شک نبود که بگشايد کسي

دل دلش تابي و در جانش تفي
بسته زناري و بگشاده کفي

آمده نه از سر دعوي و لاف
گرد آتش گاه گبري در طواف

شيخ گفتا کار من سخت اوفتاد
آتشم در خانه و رخت اوفتاد

گفت از حيرت دلم در خون نشست
کار تو برگوي کانجا چون نشست

در فراقت شمع دل افروختم
تا تو رفتي من ز حيرت سوختم

ما بسي در قعر اين زندان و چاه
از شما حيران تريم اين جايگاه

ذره اي از حيرت عقبي مرا
بيش از صد کوه در دنيا مرا

هرک در درياي کل گم بوده شد
دايما گم بوده آسوده شد

سالکان پخته و مردان مرد
چون فرو رفتند در ميدان درد

چون همه در گام اول گم شدند
تو جمادي گير اگر مردم شدند

عود و هيزم چون به آتش در شوند
هر دو بر يک جاي خاکستر شودند

اين به صورت هر دو يکسان باشدت
در صفت فرق فراوان باشدت

ليک اگر پاکي درين دريا بود
او چون بود در ميان زيبا بود

يک شبي معشوق طوس، آن بحر راز
با مريدي گفت دايم در گداز

چون شود شخص تو چون مويي نزار
جايگاهي سازدت در زلف يار

گر تو هستي راه بين و ديده ور
موي در موي اين چنين بين درنگر

يک زمان زانجا به خود آيند باز
در نياز افتند، خو کرده به ناز

زان همي گريم که با خويشم دهند
يک نفس در ديده خويشم نهند

غم مخور کاتش ز روغن در چراغ
دوده اي پيداکند چون پر زاغ

جامه اي از نيستي در پوش تو
کاسه اي پر از فنا کن نوش تو