منطق الطير عطار

گر شما روها بشوييد اين زمان
آنگهي من نکته آرم در ميان

در نجاست مشک بويي، زان چه سود
پيش مستان نکته گويي، زان چه سود

گر بسي بيني عدد، گر اندکي
آن يکي باشد درين ره در يکي

نيست آن يک کان احد آيد ترا
زان يکي کان در عدد آيد ترا

چون ازل گم شد، ابد هم جاودان
هر دو را کي هيچ ماند در ميان

پيرزن در حال گفت اي بوعلي
از کجا آوردي آخر احولي

مرد را در ديده آنجا غير نيست
زانک آنجا کعبه ني و دير نيست

هرک در درياي وحدت گم نشد
گر همه آدم بود مردم نشد

هرک او در آفتاب خود رسيد
تو يقين مي دان که نيک و بد رسيد

ور تو ماني در وجود خويش باز
نيک و بد بيني بسي و ره دراز

مار و کژدم در تو زير پرده اند
خفته اند و خويشتن گم کرده اند

گر برون آيي ز يک يک پاک تو
خوش به خواب اندر شوي در خاک تو

در دبيرستان اين سر عجب
صد هزاران عقل بيني خشک لب

خود چو اين کس نيست مويي در ميان
چون نتابد سر چو مويي از جهان

من کنون در بندگيت اي پادشاه
همچو برفي کرده ام موي سياه

پس ز تکليف وز عقل آمد برون
پاي کوبان دست مي زد در جنون

بندگي شد محو، آزادي نماند
ذره اي در دل غم و شادي نماند

من ندانم تو مني يا من توي
محو گشتم در تو و گم شد دوي

از قضا افتاد معشوقي در آب
عاشقش خود را درافکند از شتاب

گفت من خود را در آب انداختم
زانک خود را از تو مي نشناختم

تا توي برجاست در شرکست يافت
چون دوي برخاست توحيدت بتافت

تو چرا حرمت نمي داري نگاه
حق شناسي نبود اين در پيش شاه

بيشتر از شاه و کمتر آمدن
جمله باشد در برابر آمدن

من کيم تا سر بدين کار آورم
در ميان خود را پديدار آورم

خط بدادم من که در ايام شاه
لايقي هر دم به صد انعام شاه