منطق الطير عطار

گر از آن سنگي فتد در دست ميغ
تا قيامت زو نبارد جز دريغ

جمله تاريک است اين محنت سراي
علم در وي چون جواهر ره نماي

چون برون رفتي ازين گم در گمي
هست آنجا جاي خاص آدمي

گر رسي زينجا بجاي خاص باز
پي بري در يک نفس صد گونه راز

ور درين ره بازماني واي تو
گم شود در نوحه سر تا پاي تو

چون تو نه ايني نه آن، اي بي فروغ
مي مزن در عشق ما لاف دروغ

گر بخفتد عاشقي جز در کفن
عاشقش گويم، ولي بر خويشتن

چون تو در عشق از سر جهل آمدي
خواب خوش بادت که نااهل آمدي

چون چنين سربازيي در سر ببست
بود آن اين يک بر آن ديگر ببست

دوستي گفتش که اي در تف و تاب
جمله شب نيستت يک لحظه خواب

پاسبان را عاشقي نغز اوفتاد
کار بي خوابيش در مغز اوفتاد

چون ز بي خوابيست بيداري دل
خواب کم کن در وفاداري دل

عاشقان رفتند تا پيشان همه
در محبت مست خفتند آن همه

چون بتابد، ملک حاصل آيدت
حاصل آيد هرچ در دل آيدت

هست دايم سلطنت در معرفت
جهد کن تا حاصل آيد اين صفت

ملک عالم پيش او ملکي شود
نه فلک در بحر او فلکي شود

جمله در ماتم نشينندي ز درد
روي يک ديگر نديدندي ز درد

شد مگر محمود در ويرانه اي
ديد آنجا بي دلي ديوانه اي

تو نه اي شاهي، که تو دون همتي
در خداي خويش کافر نعمتي

تا کلاغي را شود پر، حوصله
کس نماند زنده در صد قافله

صد هزاران پشه در لشگر فتاد
تا براهيم از ميان با سرفتاد

صد هزاران خلق در زنار شد
تا که عيسي محرم اسرار شد

گر درين دريا هزاران جان فتاد
شب نمي در بحر بي پايان فتاد

گر بريخت افلاک و انجم لخت لخت
در جهان کم گير برگي از درخت

گر دو عالم شد همه يک بارنيست
در زمين ريگي همان انگار نيست