منطق الطير عطار

گر چو پرگاري بگردي در جهان
دل خوشي يک نقطه کس ندهدنشان

سايلي بنشست در پيش جنيد
گفت اي صيد خدا، بي هيچ قيد

خوش دلي مرد کي حاصل بود
گفت آن ساعت که او در دل بود

گر به کل گم گشت در خورشيد او
هم بود يک ذره تا جاويد او

ذره گر بس نيک و گر بس بد بود
گرچه عمري تگ زند در خود بود

مي روي اي ذره چون مستي خراب
تا تو در گشتي شوي با آفتاب

چشم بسته مي روم در سال و ماه
عاقبت آخر رسم آن جايگاه

بر چو تو سرگشته اين ره کي رسد
مور در چه مانده بر مه کي رسد

عاقبت جان سوخته، تن در گداز
بي پرو بي بال، عاجز مانده باز

طاعتي بر امر در يک ساعتت
بهتر از بي امر عمري طاعتت

هرک بي فرمان کشد سختي بسي
سگ بود در کوي اين کس نه کسي

هر کسي چيزي کز آن خويش داشت
بهر آرايش همه در پيش داشت

صد هزار آرايش افزون ديده اي
شهر در ديبا و اکسون ديده اي

خونيانند اين همه بريده دست
در بر ايشان چرا بايد نشست

بود تعبير اين که در وقت سحر
بي خودم آهي برآمد از جگر

بنده چون پيوسته بر فرمان رود
با خداوندش سخن در جان رود

چون شدي بنده به حرمت باش نيز
در ره حرمت بهمت باش نيز

ديگري گفتش که در راه خداي
پاک بازي چون بود اي پاک راي

من ندارم خويش را در بند هيچ
برفشانم جمله چند از بند هيچ

دوخته بر در، دريده بر مدوز
هرچ داري تا سر مويي بسوز

چون بسوزي کل به آهي آتشين
جمع کن خاکسترش در وي نشين

تا نبري خود ز يک يک چيز تو
کي نهي گامي در اين دهليز تو

تا در اول پاک بازي نبودت
اين سفر کردن نمازي نبودت

زانک مي بينم که هستند اين دو چيز
چون دو بت در ديده جان عزيز

هرک او در پاک بازي دم زند
کار خود تا بنگرد بر هم زند