منطق الطير عطار

قرب صد سوراخ در منقاراوست
نيست جفتش، طاق بودن کار اوست

هست در هر ثقبه آوازي دگر
زير هر آواز او رازي دگر

در ميان نوحه از اندوه مرگ
هر زمان برخود بلرزد هم چو برگ

از غمش آن روز در خون جگر
پيش او بسيار ميرد جانور

زود در هيزم فتد آتش همي
پس بسوزد هيزمش خوش خوش همي

هيچ کس را در جهان اين اوفتاد
کو پس از مردن بزايد نابزاد

در همه آفاق کس بي مرگ نيست
وين عجايب بين که کس را برگ نيست

نايبي را چون اجل آمد فراز
زو يکي پرسيد کاي در عين راز

آنک عالم داشت در زير نگين
اين زمان شد توتيا زيرزمين

پيش عيسي آن خم آمد در سخن
گفت اي عيسي منم مردي کهن

گفت چون سقراط در نزع اوفتاد
بود شاگرديش، گفت اي اوستاد

من چو خود را زنده در عمري دراز
پي نبردم، مرده کي يا بي تو باز

من چنان رفتم که در وقت گذر
يک سري مويم نبود از خود خبر

جمله عمرم که در غم بوده ام
مستمند کوي عالم بوده ام

بر دل پر خون من چندان غمست
کز غمم هر ذره اي در ماتم است

مانده ام زين جمله غم در خويش من
بر سري چون راه گيرم پيش من

هرچ آن در يک نفس مي بگذرد
عمر هم بي آن نفس مي بگذرد

صد عنايت مي رسد در هر دميت
هست از احسان و برش عالميت

چون شدم در زير محنت پست تو
کي مرا تلخي کند از دست تو

گر ترا در راه او رنجست بس
تو يقين مي دان کن آن گنج است بس

گفت من در گلخني ام مانده
خشک لب ، تر دامني ام مانده

گر تو در عالم خوشي جويي دمي
خفته يا باز مي گويي همي

گر خوشي جويي، در آن کن احتياط
تا رسي مردانه زان سوي صراط

خوش دلي در کوي عالم روي نيست
زانک رسم خوش دلي يک موي نيست

نفس هست اينجا که چون آتش بود
در زمانه کو دلي تا خوش بود