منطق الطير عطار

باز در دين چون خر لنگ آيد او
دست زير سنگ بي سنگ آيد او

هرک را زر راه زد، گم ره بماند
پاي بسته در درون چه بماند

رفت شيخ بصره پيش رابعه
گفت اي در عشق صاحب واقعه

هر دو نگرفتم به يک دست آن زمان
اين درين دستم گرفتم آن در آن

مرد دنيا جان و دل در خون نهد
صد هزاران دام ديگر گون نهد

وارث او را بود آن زر حلال
او بماند در غم و زور وبال

چون درين ره مي نگنجد موي در
نيست کس را گنج گنج و روي زر

گر قدم در ره نهي اي هم چو مور
از سر مويي بگيرندت به زور

گرچه بودي مرغ زيرک از کمال
بانگ مرغي کردت آخر در جوال

شاه مرغانم در آن قصر بلند
چون کشم آخر درين وادي گزند

هيچ عاقل رفت از باغ ارم
تا که بيند در سفر داغ و الم

گفت اين قصر مرا در هيچ حال
هيچ باقي هست از حسن و کمال

هر کسي گفتند در روي زمين
هيچ کس نه ديد و نه بيند چنين

بوالعجب دامي بسازد از هوس
تا مگر در دامش افتد يک مگس

خانه آن عنکبوت و آن مگس
جمله ناپيدا کند در يک نفس

هست دنيا، وانک دروي ساخت قوت
چون مگس در خانه آن عنکبوت

يا بنه اين سروري ديگر مکن
يا ز سربازي بنه در سرمکن

در گذر زين خاکدان پر غرور
چند پيمايي جهان اي ناصبور

چشم همت برگشاي و ره ببين
پس قدم در ره نه و درگه ببين

چون رسانيدي بدان درگاه جان
خود نگنجي تو ز عزت در جهان

بس سبک مردي گران جان مي دويد
در بياباني به درويشي رسيد

آتشي در پيش و راهي سخت دور
تن ضعيف و دل اسير و جان نفور

تو ز جمله فارغ و پرداخته
در ميان کاري چنين برساخته

تا نپردازي تو از نفس خسيس
در نجاست گم شد اين جان نفيس

عشق او آمد مرا در پيش کرد
عقل من بر بود و کار خويش کرد