ديوان فرخي سيستاني

به دل بر خور ز بت رويي که او را خوانده اي دلبر
ببر در کش نگاريني که نامش کرده اي جانان

گاهي به دريا در شوي گاهي به جيحون بگذري
گه راي بگريزد ز تو، گه رام و گه خان گه تگين

نبيني باغ را کز گل چگونه خوب و دلبر شد
نبيني راغ را کز لاله چون زيبا و در خور شد

ديوان فروغي بسطامي

مگو در کوي او شب تا سحر بهر چه مي گردي
که دل گم کرده ام آنجا و مي جويم نشانش را

تا فکندي حلقه هاي زلف را در پيچ و خم
بر سر هر حلقه اي صد پيچ و خم دادي مرا

هر که در کون مکان مي بينم اي سلطان حسن
بي سر و سامان عشق بي دل و بي دين تست

نکته اي هست در اين پرده که عاشق داند
ور نه چشم و لب و رخسار و دهان اين همه نيست

هر که را که بخت، ديده مي دهد، در رخ تو بيننده مي کند
وان که مي کند سير صورتت، وصف آفريننده مي کند

هست مدتي کان شکر دهن، مي دهد مرا ره در انجمن
من حکايت از رفته مي کنم، او حديث از آينده مي کند

گر در اين چمن من به بوي يار، زندگي کنم بس عجب مدار
کز شميم خود باد نوبهار، خاک مرده را زنده مي کند

کاسه تهي هر چه باقي است، پر کننده اش دست ساقي است
ما در اين گمان کانچه مي کند، آسمان گردنده مي کند

شهري به ره آن مه، خون در دل و جان بر لب
فرياد که از دستش يک شهر به جان آيد

ز دستي خفته ام در خون که تن مي نازد از تيغش
ز شستي خورده ام پيکان که جان مي رقصد از تيرش

تا خيمه زد گل در چمن حسرت نصيبي کو چو من
نه بهره از شاخ سمن، نه قسمت از گل چيدنم

در بزم غير اي بي وفا بهر خدا مگذار پا
ما را و خود را بيش از اين آزرده و رسوا مکن

او پي جور و جفا، من بر سر مهر و وفا
من به فکر مهر او، او در خيال کين من

زان زلف و رخ شام و سحر، در کفر و دين بردم به سر
زناربندي را نگر، تسبيح خواني را ببين

نه به دير از تو نجات است و نه در کعبه خلاص
طرفه دامي به ره گبر و مسلمان شده اي

تو هم يوسف کني در چاه و هم از چه کشي بيرون
که هم چاه ذقن داري و هم مشکين رسن داري

الا اي طره جانان، من از چين تو در بندم
که سر تا پا همه بندي و پا تا سر همه چيني

نقد جان را در بهاي بوسه مي گيري ز غير
کاش با ما مي شد اين سودا که با وي مي کني

يک دو بيت از شاه مي خوانم نگارا گوش کن
زان که هر يک هم سري با در غلطان مي کند

ديوان قاآني

خلق را در سال روزي عيد و من از چهر شاه
عيد دارم سال و ماه و هفته صبح و شام را

در اين فصل و اين ماه و اين وقت و اين شب
من و وصل تو زه زه از اين عجايب

من که از شرم و حيا با کس نمي گفتم سخن
رقص خواهم کرد زين پس در ميان شيخ و شاب

رو ز نخ کم زن و دم درکش و بيهوده ملاي
که مرا جان و دل از غصه شجن در شجن است

کينه با شعر من و شعر تو گر جست رواست
فتنه اند اين دو و آن در پي دفع فتن است

همت دست و دلش چون بحر و کان از هر کران
پاي تا سر عالمي را در زر و زيور گرفت

يار در يک حجره با من هر دو تنها روز و شب
هر دو هم را دستگير و هر دو هم را پايمرد

جان را سرور و سور ازو دل را نشاط و شور از او
مانا جمال حور ازو در خلد رضوان پرورد

ز خال و خط و زلف و مژه و ابرو و گيسويش
جهان تاريک در چشم چو يک مشت غبار آيد

کمان و تير و تيغ و کوس او در پره هيجا
يکي ابر و يکي باران يکي برق و يکي تندر

ملک منشور يزدش داد و سالي چند بود آنجا
که شد در فارس غوغايي و خواند او را به ري داور

هم عقل را پيوند ازو هم جان و دل خرسند از او
هم اهرمن در بند ازو هم زو معاصي مغتفر

بود که دشمن او؟ چون رميده کي؟ شب و روز
ز چه؟ ز سايه خود در کجا؟ به سنگ و مدر

ز در و گنج و ضياع و عقار و مال و حشم
ز زر و سيم و مراع و مواش و خيل و حشر

فرو بگرفته گيتي را به باغ و راغ و کوه و در
نم ابرو دم باد و تف برق و غو تندر

در آن روزي که گوش و هوش و مغز و دل ز هم پاشد
غوکوس و تک رخش و سر گرز و دم خنجر

دليران از پي جنگ و نبرد و فتنه و غوغا
روان در صف دهان پر تف سنان بر کف سپر بر سر

به يک آهنگ و جنگ و عزم و جنبش در کمند آري
دو صد ديو و دو صد گيو و دو صد نيو و دو صد صفدر

به سال و ماه و روز و شب بود بدخواه جاهت را
کجک بر سر نجک در دل حسک بالين خسک بستر

هر سر که نه در راه تو ببريده به از تيغ
هر تن که نه قربان تو آونگ به از دار

شد در جهان سخا و سخن بر من و تو ختم
تا ماند اين يک از من و آن از تو يادگار

کن سواد ديده ما را به جاي دوده حل
در دوات اندر به زير و روز و شب با خود بدار

همه اسباب طرب گرد کنم در خانه
از مي و بربط و رود و ني و عود و دف و تار

گر همي گفتمش اي ماه مرا ده دو سه بوس
ده و سي دادي و خواندي دو سه در وقت شمار

به دوران هر کجا باشد دلي از غم به درد آيد
مرا دردي بود در دل که جز غم نيست درمانش

پس از نه جام مي يا هشت يا ده بيش يا کمتر
چه داند حال مستي خاصه در بر هر که جانانش

شد دو روزي تا دلم را مي کشد ابروي او
وان اشارتها که در هر يک دو صد مکرست و فن

همي تا روز و شب آيد دهد آن نور و اين ظلمت
محبش با دل خرم حسودش را شرر در تن