ديوان صائب

خوشا دردي که هر مو بر تن من در خروش آيد
به هر پهلو که غلطم ناله زخمي به گوش آيد

سعي در تسخير دلها داشت بيش از آب و گل
بود يک دل پيش او بهتر ز صد شهر و ديار

مي جهد چون سنگ و آهن آتش از بال و پرش
گر زند بط بال خود بر يکدگر در زير آب

وقت آن کس خوش که نقد و جنس خود چون شاخ گل
صرف نقل و مي در ايام بهاران مي کند

ديوان عبيد زاکاني

تا در پي همند شب و روز و ماه و سال
بادا خجسته روز و شب و سال و ماه تو

در تابه و صحن و کاسه و کوزه ما
نه چرب و نه شيرين و نه گرم است و نه سرد

ديوان عطار

دل از ما مي کند دعوي سر زلفت به صد معني
چو دل ها در شکن دارد چه محتاج است دعوي را

جان و دل پر درد دارم هم تو در من مي نگر
چون تو پيدا کرده اي اين راز پنهان مرا

دل گشت چون دلداده اي جان شد ز کار افتاده اي
تا ريخت پر هر باده اي از جام دل در جام ما

گر شما را طاعت است و زهد و تقوي و ورع
باک نيست چون دوست اندر عهد و در پيمان ماست

چون به اصل اصل در پيوسته بي تو جان توست
پس تويي بي تو که از تو آن تويي پنهان توست

تو درين و تو در آن تو کي رسي هرگز به تو
زانکه اصل تو برون از نفس توست و جان توست

هر که آمد هيچ آمد هر که شد هم هيچ شد
هم ازين و هم از آن در هر دو کون آثار نيست

تو آن گوهر که در دريا همه اصل اوست کي يابي
چو مي بيني که اين دريا جهاني پر گهر دارد

چو جان و دل ز مي عشق دوش جوش بر آورد
دلم ز دست در افتاد و جان خروش بر آورد

رحم کن اي مرا چو جان بر دل آنکه در رهت
مي نرهد ز درد تو وز تو دوا نمي رسد

تا تو در اثبات و محوي مبتلايي فرخ آن کس
کو ازين هر دو کناري جست و ناگه از ميان شد

در راه عشق هر دل کو خصم خويشتن شد
فارغ ز نيک و بد گشت ايمن ز ما و من شد

چون نشان گم کرد دل از سر او افتاد نيست
جان و دل در بي نشاني با فنا هم خانه شد

در ره تو به قرن ها چرخ دويد و دم نزد
تا ره تو به سر نشد خود به ميان نمي کشد

در کسوت ابريشم و پشم آمد و پنبه، تا خلق بپوشند
خود بر صف جبه و دستار برآمد، لبس همه سان شد

در شکل بتان خواست که خود را بپرستد، خود را بپرستد
خود گشت بت و خود به پرستار برآمد، خود عين بتان شد

چون تو جانان مني جان بي تو خرم کي شود
چون تو در کس ننگري کس با تو همدم کي شود

گر کشم زار و اگر زنده کنم من دانم
در ره عشق تو را با من و با خويش چه کار

اي در درون جانم و جان از تو بي خبر
وز تو جهان پر است و جهان از تو بي خبر

تو مي داني که در کار تو چون مضطر فرو ماندم
به خاک و خون فرو رفتم ز خواب و خور فرو ماندم

اگر از سر اين گنجت خبر بايد به خاکم رو
بپرس از من در آن ساعت که سر زير کفن دارم

گر از عشقت برون آيم به ما و من فرو نايم
وليکن ما و من گفتن به عشقت در نمي دانم

جان او در جان تو گم گشت و دل از دست رفت
درد او از حد بشد گر مي کني درمان او

در راه تو از سرکشان ني ياد مانده ني نشان
چون کس نماند اندر جهان تا کي بود خون ريز تو

يک موي تو در صبحدم بر گاو و آهو زد رقم
مشک است يا عنبر بهم موي تو بر هم تافته

يا اگر هر دم به نوعي نيز بيني آن جمال
تو يقين مي دان که آن گنجي است در ويرانه اي

تا تو از توي و توي خود برون آيي به کلي
عمر بگذشت و تو در هر توي عمري کار داري

سر يک موي سر مفراز و سر در باز و سر بر نه
اگر پيش سر اندازان سزاي تن، سري داري

چو در جانت ز دنيا بار بسيار است و از دين نه
تو را زين بار جان دين رفت و دنيا هم به سر باري

کجايي اي دل و جانم مگر که در دل و جاني
که کس نمي دهد از تو به هيچ جاي نشاني

خاک است و خون به گرد تو و در ميانه تو
گه باغ و حوض سازي و گه منظر و سرا

بال و پر ده مرغ جان را تا ميان اين قفس
بر دلت پيدا شود در يک نفس صد فتح باب

چون ز عقل و نقل ذوق عشق حاصل شد تو را
از دل پر عشق خود آتش زني در جاه و آب

مشک در دنيا ز خون است و گلاب او ز اشک
گر خوشي جويي ز خون و اشک خون خور و اشک بار

ديده را پر نم کن و جان پر غم و برخيز و رو
در نگر يک ره به گورستان به چشم اعتبار

تو را در راه يک يک دم چو معراجي است سوي حق
ز يک يک پايه اي برتر گذر مي کن چو بتواني

تذکرة الاوليا عطار

... بود که هر که را در سخن ايشان به شرحي حاجت خواهد افتاد، اوليتر ...

... رحمه الله - که: «در سخن مردان شنيدن هيچ فايده هست. چون بر آن ...

... پيش از اجل او را در سايه دولتي فرود آورد. ...

... دوستي اين طايفه در جانم موج مي زد و همه وقت مفرح دل من سخن ...

... آن که دوستي حق در دل مرد پديد آورد. چهارم آن که مرد چون اين نوع ...

... «زهي اسفهسلاران که در اين امت بوده اند. که به مثابت انبيأند - ...

او را ببستند و در دجله انداختند. آب او را فروبرد. باز برانداخت. ...

... فرشته بيافريند، در صورت اويس. ...