ديوان صائب

اگر دشمن سرت خواهد چو گل در دامنش افکن
چو شاخ گل برون بر از چمن دوش سبکباري

گل بي خار مي گردد اگر دورافکني از خود
همان خاري که در پيراهن از نشو و نما داري

تامل راه ناهموار را هموار مي سازد
خطر داري ز راه راست تا سر در هوا داري

ازان چون طاير يک بال کوتاه است پروازت
که دستي بر کمر از ناز و دستي در دعا داري

ز گل نعل سفر دارد در آتش خاک اين گلشن
تو از شبنم درين بستانسرا چمن وفا داري

در اول گام خواهي پشت پا زد سايه خود را
اگر داني که چون راه درازي پيش پا داري

ز غلطاني سرشک از چشم من بي خواست مي ريزد
نيايد در صدف از گوهر يکدانه خودداري

تو چون از بس لطافت نيست ممکن در نظر آيي
چه ذرات جهان را گرم جست و جوي خودداري؟

چرا اي موج چون آب گهر يک جا گره گشتي؟
که در هر جنبشي دام تماشاي دگر داري

ترا چون باده در زندان گل، افسردگي دارد
به جوشي مي تواني زين سر خم خشت برداري

مشو در هم رخت گر شد کبود از سيلي اخوان
که بي اين نيل از چشم خريداران خطر داري

ترا با يک نظر چون سير بيند ديده عاشق؟
که در هر پرده اي چون برگ گل روي دگر داري

گر اندک نيکيي از دستت آيد در نظر داري
بت خود مي کني سنگي اگر از راه برداري

ز آب زندگي ظلمت بود رزقت چو اسکندر
ز خودبيني تو تا آيينه در پيش نظر داري

به جان بي نفس جان مي توان بردن ازين وادي
نه اي از پاکبازان ناله اي تا در جگر داري

مدار از دامن دل دست اگر از کعبه جوياني
که در دنبال چندين رهزن و يک راهبر داري

به غربت گر شوي قانع، گل بي خار مي گردد
همان خاري که در پيراهن از شوق وطن داري

بپوشان از دو عالم ديده و مستانه راهي شو
اگر اميد افتادن در آن چاه ذقن داري

مهيا باش صائب زخم چندين خار بي گل را
گل بي خاري از دوران اگر در پيرهن داري

کرم کن از کباب خام ما دامن کشان مگذر
اگر چون لاله در پيراهن خود اخگري داري

نباشد پرده بيگانگي جز بال و پر صائب
مکن در سوختن تقصير اگر بال و پري داري

ز سوز عشق مي بالم به خود چون شعله هر ساعت
نهالم را ز آتش ريشه در آب است پنداري

نپيچند از کجي سر، تيغ اگر بر فرقشان بارد
کجي در کيش مردم طاق محراب است پنداري

چو شاخ گل به هر جا از سراپايش نظر افتد
چو آن لبهاي شيرين در شکرخندست پنداري

ز تيغش تا جدا شد زخم در خميازه مي افتد
دم شمشير سيرابش لب جام است پنداري

درين وادي به آهو چشمي افتاده است کار من
که در عين رميدن ساکن و رام است پنداري

ز بي دردي به زير سايه گل عندليب من
دل آزاده اي دارد که در دام است پنداري

زبان هر چند بي انديشه در گفتار نگشايم
سخن بر لب مرا طفل و لب بام است پنداري

نگه دارد خدا از چشم بد، رعناييي دارد
که بر روي زمين در خانه زين است پنداري

ازان رخسار عالمسوز در دل آتشي دارم
که هر مو بر سر من شمع بالين است پنداري

نپردازد به خار پاي خود از بي دماغي ها
ز شبنم چشم گل در راه گلچين است پنداري

ز بس نازک شده است از گريه صائب پرده چشمم
نگه در ديده من خواب سنگين است پنداري

مده در گوش خود ره گفتگوي اهل غفلت را
که مي گردد ازين افسانه مست خواب بيداري

نسيم بي ادب را مي نهادم بند بر گردن
سر اين طوق اگر مي بود در دست من اي قمري

چرا زنگ کدورت از تو دارد سرو در خاطر؟
ز خاکستر اگر آيينه گردد روشن اي قمري

نداند سرو موزون از کدامين رخنه بگريزد
چو گردد کلک صائب جلوه گر در گلشن اي قمري

تويي در ديده ام چون نور و محرومم ز ديدارت
نمي دانم ز نزديکي کنم فرياد يا دوري

نظربازان ازان باشند گه ديوانه گه عاقل
که در يک کاسه دارد چشم او مستي و مستوري

ز حد خويش پا بيرون منه تا ديده ور گردي
که بينايي شود در خانه خود کور را کوري

گره در سينه هر کس که باشد گوهر رازي
بود هر تاري از پيراهن او خار ناسازي

مکن در دل گره راز محبت را که مي گردد
صدف را گوهر سيراب سيل خانه پردازي

از موج گريه ما بر فلک اختر کند بازي
ز شور قلزم ما در صدف گوهر کند بازي

ز زور باده من شيشه گردون خطر دارد
به کام دل چسان اين باده در ساغر کند بازي؟

مرا چون اشک هر سو مي دواند چشم پر کاري
که هر مژگان او در عالم ديگر کند بازي

به بازي بازي از من مي برد دل طفل بي باکي
که گر افتد رهش در دامن محشر کند بازي

ز سوز جان کف خاکستري گرديد آخر دل
سپندي تا به کي در عرصه مجمر کند بازي؟

چنان آيينه دل را زنم بر سنگ بي رحمي
که دل در سينه گردون بدگوهر کند بازي

چه بال و پر گشايد دل به زير آسمان صائب؟
چسان در خانه تنگ صدف گوهر کند بازي؟

چه در طول امل از حرص بي باکانه آويزي؟
به اين زلف پريشان هر نفس چون شانه آويزي

ز آغوش پدر هم ياد کن اي بي خبر گاهي
چه در دامان مادر اينقدر طفلانه آويزي؟