ديوان سنايي

وآنکه گر تربيتي بايد بحر از نکتش
در منظوم شود در دل او قطره مياه

در پيش قدت چون الف بگويم
در کامم دالي شود خميده

در زلف تو سيصد هزار خم هست
در هر چم او يوسفي چميده

در رمضان و رجب مال يتيمان خوري
روزه به مال يتيم مار بود در سله

سالوسيان دل را در کوي او مصلا
هاروتيان دين را در زلف او سقرگه

در دعوي مطلق چو رسولي شده مرسل
در لفظ به هر ساعت چوني و چرايي

صد دل خون ده در يک شکن زلف تو هست
همچو عناب در آويخته اندر عنبي

نه در حق خود مر ترا انزعاجي
نه در حق حق مر ترا انقيادي

صلاح سنايي در آنست دايم
شود در ره عشق بي چون سدادي

چون ذات هنر نيست در اوصاف تو عيبي
چون فعل خردنيست در اعمال تو عاري

تاج اصفاهان السان الدهر ابوالفتح آنکه هست
در عجم چون عنصري و در عرب چون بحتري

در زمين تو آن عطارد آيتي در روزگار
کز هنر وقت شرف جز فرق کيوان نسپري

شاعري در پيش تو شاعر کجا يارد نمود
ساحري در پيش موسي چون نمايد سامري

از براي گوهر معني روي در شرق و غرب
در جهان علم مانا تو دگر اسکندري

گر هواي نفس جويي از در دين در مياي
يا براهيمي مسلم باشدت يا آزري

شاعري بگذار و گرد شرع گرد از بهر آنک
شرعت آرد در تواضع شعر در مستکبري

فتنه شد شعر تو چون گوساله زرين يکي
«لامساس » آواز در ده در جهان چون سامري

پوستين در گلخني اندر کشيد ارکان و تو
عشقبازي در گرفتي با وي و هم بستري

نه در آن معده ريزه اي مانده
نه در آن ديده قطره اي ثاني

چو در روح ايزد را صدف شد بنيت مريم
نيارستي ز مستان کرد در پيشش زمستاني

رمحست در آب حيوان ليک نباشد
جز آتش سوزنده در آن رمح سناني

معرفت خواهي و در معروف کرخي ننگري
اي جنب شرمي نداري با جنيدي در زني

در زير خشت چهره خاتون خرگهي
در زير سنگ پيکر سرهنگ جوشني

موج دريا کي رسد در اوج صحراي خضر
در بيابان راه کمتر گم کند الياس را

اندرين صفهاي معني در معني را مجوي
زان که در سرنا نيابي نفخ اسرافيل را