ديوان سنايي

نرد کي بازند با خورشيد در پيش قمر
زرق چون سازند بي افلاس در کوي شمار

گر کارها چنانکه ببايد چنان بدي
در پستي آب کي بدي و در هوا بخار

در بارگه حکم تقاضاي يقينش
آتش زده در نفس شک و نقش اگر بر

خاطرش سر ملک در فلک آينه گون
همچنان بيند چون ديده در آيينه صور

شمت حزمش اگر باد برد تحفه به ابر
در شود در شکم ابر هوا قطره مطر

مدح گوييم که در تربيت خاطر و طبع
در همه عالم امروز چو من نيست دگر

در چنين حالي چنين آزاد مردي کرد او
مي نديدم در جهان پيري ازو آزاده تر

در ميان دوستان گه جنگ باشد گاه صلح
در مزاج اختران گه نفع باشد گاه ضر

بنهفته به حر گنج قارون
يک در تو در دو دانه گوهر

از عفونت در هواي او اگر دهقان چرخ
زندگاني کاشتي مرگ آمدي در وقت بر

خانه آحاد پيشست از الوف اندر حساب
در نگر در پيشتر تا بيشتر يابي خطر

آنکه در چشم خردمندي و در گوش يقين
پيش اندازه صدقش به کمان آيد تير

تا تو در زير غبار آرزو داري قرار
در جهان دل نبيني چشم جان هرگز قرير

بامداد «اياک نعبد» گفته اي در فرض حق
چاشتگه خود را مکن در خدمت دوني حقير

تير چرخ ار در کمان يابد مثال حکمتت
در زمان همچون کمان کوژي پذيرد جرم تير

از در کوفه وصالت تا در کعبه رجا
نيست اندر باديه هجران به از خوفت خفير

تا ز هر دستي بداني آنکه در ايام خويش
اندرين صنعت ندارم در همه عالم نظير

تا چو خورشيد سپر کردار در برج کمان
در رود آخر بود مرتازيان را ماه تير

گر چو خليل سوخته اي از غم خليل
در گلستان مگرد و در آتش قرار گير

در آب تيره که در وي شکربنگدازد
چو خوي و خلق تو گيرد فرو خورد خاراش

برهنه باشد اگر در حجاب غيب رود
کسي که کلک تو کردست در جهان رسواش

گر همي در و عنبرت بايد
بحرها هست در غدير مباش

خار خارت چو نيست در ره او
پس در آن کوي خير خير مباش

در زحيري ز سغبه گفتن
گفت بگذار و در زحير مباش

در لباس شيرمردان در صف کم کاستي
همچو نامردان گريبان خشک و تر دامن مباش