هفت پيکر نظامي

مصرعي زر و مصرعي از در
تهي از دعوي و ز معني پر

غرض آن شد که چشم از آرايش
در فراخي پذيرد آسايش

هر که اين کان گشاد زر بايد
بلکه در يابد آن که دريابد

وامداري نه کز تهي شکمي
دز روئين بود ز بي در مي

من که در شهر بند کشور خويش
بسته دارم گريز گه پس و پيش

نامه در مرغ نامه بربستم
کو رساند به شاه من رستم

اي فلک بر در تو حلقه به گوش
هم خطا پوش و هم خطائي پوش

اي که در ملک جاودان بادي
ملک با عمر و عمر با شادي

شرف نامه نظامي

جواهر تو بخشي دل سنگ را
تو در روي جوهر کشي رنگ را

چنان برکشيدي و بستي نگار
که به زان نيارد خرد در شمار

خرد تا ابد در نيابد تو را
که تاب خرد بر نتابد تو را

کسي را که قهر تو در سرفکند
به پامردي کس نگردد بلند

چو در لشگر دشمن آري رحيل
به مرغان کشي پيل و اصحاب پيل

مرا در غبار چنين تيره خاک
تو دادي دل روشن و جان پاک

گناه من ار نامدي در شمار
تو را نام کي بودي آمرزگار

چو در نيم شب سر برارم ز خواب
تو را خوانم و ريزم از ديده آب

چو خواهم ز تو روز و شب ياوري
مکن شرمسارم در اين داوري

درين عالم آباد گردد به گنج
در آن عالم آزاد گردد ز رنج

ز تو آيتي در من آموختن
ز من ديو را ديده بر دوختن

تو نيزار شود مهد من در نهفت
خبر ده که جان ماند اگر خاک خفت

همه همرهان تا به در با منند
چون من رفتم اين دوستان دشمنند

توئي آنکه تا من منم با مني
درين در مبادم تهي دامني

سري کان ندارم ازين در دريغ
به ار تاج بخشي بدان سر نه تيغ

به حکمي که آن در ازل رانده اي
نگردد قلم ز آنچه گردانده اي

تو گفتي که هر کس در رنج و تاب
دعائي کند من کنم مستجاب

در اين نيم شب کز تو جويم پناه
به مهتاب فضلم برافروز راه

بلائي که باشم در آن ناصبور
ز من دور دار اي بيداد دور

گرم بشکني ور نهي در نورد
کفي خاک خواهي ز من خواه گرد

پژوهنده را ياوه زان شد کليد
کز اندازه خويشتن در تو ديد

کسي کز تو در تو نظاره کند
ورقهاي بيهوده پاره کند

نظر تا بدين جاست منزل شناس
کزين بگذري در دل آيد هراس

جز اين نيستم چاره اي در سرشت
که سر برنگردانم از سرنوشت

در آن داوريگاه چون تيغ تيز
که هم رستخيز است و هم رسته خيز

ز خود گر چه مرکب برون رانده ام
به راه تو در نيم ره مانده ام

درختي سهي سايه در باغ شرع
زميني به اصل آسماني به فرع

کليد کرم بوده در بند کار
گشاده بدو قفل چندين حصار

ز معراج او در شب ترکتاز
معرج گران فلک را طراز

سرنافه در بيت اقصي گشاد
ز ناف زمين سر به اقصي نهاد

براقي شتابنده زيرش چو برق
ستامش چو خورشيد در نور غرق

نه آهو ولي نافش از مشگ پر
چو دندان آهو برآموده در

در آن پرده کز گردها بود پاک
نشايست شد دامن آلوده خاک

ز خر پشته آسمان در گذشت
زمين و زمان را ورق درنوشت

ز پرتاب تيرش در آن ترکتاز
فلک تير پرتابها مانده باز

در آن راه بيراه از آوارگي
همش بار مانده همش بارگي

چو شد در ره نيستي چرخ زن
برون آمد از هستي خويشتن

در آن دايره گردش راه او
نمود از سر او قدمگاه او

رهي رفت پي زير و بالا دلير
که در دايره نيست بالا و زير

در آن جاي کانديشه ناديده جاي
درود از محمد قبول از خداي

در آن نرگسين حرف کان باغ داشت
مگو زاغ کو مهر ما زاغ داشت

چنان رفته و آمده باز پس
که نايد در انديشه هيچ کس