ديوان شمس

اي آنکه گريخت از در مذهب ما
گوشش بکشد فراق تا ملهب ما

زان مي که حرام نيست در مذهب ما
تا صبح عدم خشک نيابي لب ما

در جان و دل و ديد فراموش نه اي
از بهر خدا مکن فراموش مرا

اي مکر در آموخته هرجائي را
يک مکر براي من درانگيز و بيا

در چشم ببين دو چشم آن مفتون را
نيک بشنو تو نکته بيچون را

در سر دارم ز مي پريشانيها
با قند لب تو شکرافشانيها

ديدم در خواب ساقي زيبا را
بر دست گرفته ساغر صهبا را

طنبور چو تن تن برآرد به نوا
زنجير در آن شود دل بي سر و پا

زيرا که نهان در زهش آواز کسي
ميگويد او که جسته همراه بيا

اي مادر ما نهفته در چادر ما
پنهان شده از طبيعت کافر ما

گر در طلب خودي ز خود بيرون آ
جو را بگذار و جانب جيحون آ

عشق آب حياتست در اين آب درآ
هر قطره از اين بحر حياتست جدا

منصور بدآن خواجه که در راه خدا
از پنبه تن جامه جان کرد جدا

هان اي سفري عزم کجايست کجا
هرجا که روي نشسته اي در دل ما

چندان غم درياست ترا چون ماهي
کافشاند لب خشک تو را در دريا

در خود بودم زان نسزيدم خود را
از خود چو برون شدم بديدم خود را

سريست ميان دل مردان خداي
جبريل در آن ميان نگنجد به طلب

امروز چو هر روز خرابيم خراب
مگشا در انديشه و برگير رباب

انديشه مکن بکن تو خود را در خواب
کانديشه ز روي مه حجابست حجاب

اي آنکه تو دير آمده اي در کتاب
گر بشتابند کودکان تو مشتاب

اي دل دو سه شام تا سحرگاه مخسب
در فرقت آفتاب چون ماه مخسپ

اي ماه چنين شبي تو مهوار مخسب
در دور درآ چو چرخ دوار مخسب

خواب آمد و در چشم نبد موضع خواب
زيرا ز تو چشم بود پرآتش و آب

پنهان گفتم براز در گوش دو چشم
مهمان عزيز است بيفزاي شراب

دل در هوس تو چون ربابست رباب
هر پاره ز سوز تو کبابست کباب

دلدار ز درد ما اگر خاموش است
در خاموشي دو صد جوابست جواب

بيمار بدن نيم که بيمار دلم
شربت چه بود شراب در ده تو شراب

سبحان الله من و تو اي در خوشاب
پيوسته مخالفيم اندر هر باب

در ديده عشق مي نگنجد شب و روز
اين ديده عشق ديده دوز است عجب

بر جمله قاضيان دوانيد امروز
در جستن آب زندگي قاضي کاب

مستند مجردان اسرار امشب
در پرده نشسته اند با يار امشب

يارب يارب به حق تسبيح رباب
کش در تسبيح صد سؤالست و جواب

يارب به دل کباب و چشم پرآب
جوشان تر از آنيم که در خم، شراب

آمد بر من چو در کفم زر پنداشت
چون ديد که زر نيست وفا را بگذاشت

آن بت که جمال و زينت مجلس ماست
در مجلس ما نيست ندانيم کجاست

آن چيست که لذتست از او در صورت
وان چيست که بي او است مکدر صورت

واندم که ترا تجلي احسانست
جان در حيرت چو موسي عمرانست

آن روح که بسته بود در نقش صفات
از پرتو مصطفي درآمد بر ذات

آن روي ترش نيست چنينش فعل است
مي گويد و ميخورد در اينش فعل است

آنکس که بر اين چرخ برينش فعل است
اين نيست عجب که در زمينش فعل است

در روز خوشي همه جهان يار تواند
يار شب غم نشان کسي کم داده است

وانکس که ترا ز خود قياسي گيرد
آن مسکين را چه خارها در ديده است

وانکس که ز ناموس نهان ميدارد
پيداست که در فراق زير و زبر است

آنکو ز نهال هوست شبخيزانست
چون مست بهر شاخ در آويزنست

از حلقه گوش از دلم باخبر است
در حلقه او دل از همه حلقه تر است

از جمله کرانه ها برون کرد مرا
رفتم به ميان و در ميانم مي سوخت

امروز در اين خانه کسي رقصانست
که کل کمال پيش او نقصانست

امروز من و جام صبوحي در دست
ميافتم و ميخيزم و ميگردم مست

امشب آمد خيال آن دلبر چست
در خانه تن مقام دل را ميجست

امشب منم و طواف کاشانه دوست
ميگردم تا بصبح در خانه دوست