ديوان سنايي

در عالم جان و خرد آثار بزرگي
چون گوهر خورشيد جهانتاب مبين باد

دردم که باشد در جهان باغم نماند جاودان
روزي سرآيد اندهان الصبر مفتاح الفرج

جاني کمال يافته در پرده شما
وانگه شما حديث تن مختصر کنيد

بر بام هفتمين فلک بر شويد اگر
يک لحظه قصد بستن اين پنج در کنيد

با خصم اعتقاد زبانش چو تيغ بود
در راه اجتهاد گمانش چو تير بود

در قبض و بسط لطف سياست به راه دين
چون مرکز محيط و هواي اثير بود

چون ديد کين سراي نيرزد به نيم جو
زان چون خران عصر نشد در جوال او

در عالم نجات خراميد و باز رست
از ننگ نفس ناطقه و قيل و قال او

در پيش فر سايه حکم آمده به عشق
او را هماي خوانده و خود استخوان شده

اي بوده حبس در قفس طبع وز خرد
ناگه قفس شکسته و زي آشيان شده

هر مشکلي که بوده ترا در سراي عشق
بي طمطراق عقل فضولي عيان شده

در شاهراه حکم الاهي به دست عجز
ببريده پاي و کنده سر اختيار خويش

اي شاخ نو شکفته که از بيم چشم بد
ناگه نهاده در شکم خاک بار خويش

ديريست تا ز مرگ تو در عالم قضا
گشت زمانه گشت پشيمان ز کار خويش

گر دلت خون شود چه شود کان بزرگ را
در خردگي به خون جگر پروريده اي

شمسه دنيا و شمس دين ز تاثيرش منير
آنکه چون شمسش نيابي در همه عالم نظير

آب حلمش در گران رفتن بگريد بر فرات
آتش خشمش ز کم سوزي بخندد بر جحيم

همتت را در نيابد گر فلک گردد بساط
فکرتت را برنتابد گر جهان گيرد سوال

بوي عنبر همتک اخلاق خوشبوي تو شد
بار شکر همره الفاظ در بار تو باد

افسر زرين همي بر تارک نرگس نهد
گوشوار زمردين در گوش سيسنبر کشد

از پي آن تا ببيند چهره شاهد درو
چادر سيمابگون در روي نيلوفر کشد

گرچه نا ممکن بود ليکن به خاطر در حساب
نيمه پنجش صحيح بيست را مکسور کرد

در هواي ربع مسکون شيمت انصاف او
باز را هنگام کوشش دايه عصفور کرد

در حساب او آن تفحص کرد کز روي وقوف
نيست نامعلوم رايش جمع و تفريق هبا

عاقل از غافل جدا کردن ندانست ايچ کس
تا نيامد در ميان کلکش چو خط استوا