مثنوي معنوي

کشته شد در نوحه او مي گريست
اوست جمله هم کشنده و هم وليست

گفت هرچه در کفم کاله و زرست
او برد زين هر سه کو کاهل ترست

بوي صدق و بوي کذب گول گير
هست پيدا در نفس چون مشک و سير

گفت دانم مرد را در حين ز پوز
ور نگويد دانمش اندر سه روز

وآن دگر گفت ار بگويد دانمش
ور نگويد در سخن پيچانمش

دل قوي دار و بکن حمله برو
او بگرداند ز تو در حال رو

گفت اگر از مکر نايد در کلام
حيله را دانسته باشد آن همام

ور بجوشد در حضورش از دلم
منطقي بيرون ازين شادي و غم

در دل من آن سخن زان ميمنه ست
زانک از دل جانب دل روزنه ست

ديوان شمس

اي رستخيز ناگهان وي رحمت بي منتها
اي آتشي افروخته در بيشه انديشه ها

در سينه ها برخاسته انديشه را آراسته
هم خويش حاجت خواسته هم خويشتن کرده روا

اي طايران قدس را عشقت فزوده بال ها
در حلقه سوداي تو روحانيان را حال ها

گر زنده جاني يابمي من دامنش برتابمي
اي کاشکي درخوابمي در خواب بنمودي لقا

خاموش کن آخر دمي دستور بودي گفتمي
سري که نفکندست کس در گوش اخوان صفا

اي موسي عمران که در سينه چه سيناهاستت
گاوي خدايي مي کند از سينه سينا بيا

چشم محمد با نمت واشوق گفته در غمت
زان طره اي اندرهمت اي سر ارسلنا بيا

اي قاب قوس مرتبت وان دولت بامکرمت
کس نيست شاها محرمت در قرب او ادني بيا

ني قرص سازد قرصي يي مطبوخ هم مطبوخيي
تا درنيندازي کفي ز اهليله خود در دوا

ماندم ز عذرا وامقي چون من نبودم لايقي
ليکن خمار عاشقي در سر دل خمار را

جان غريب اندر جهان مشتاق شهر لامکان
نفس بهيمي در چرا چندين چرا باشد چرا

بگريخت او يوسف پيش زد دست در پيراهنش
بدريده شد از جذب او برعکس حال ابتدا

من عاشقان را در تبش بسيار کردم سرزنش
با سينه پرغل و غش بسيار گفتم ناسزا

شد خارها گلزارها از عشق رويت بارها
تا صد هزار اقرارها افکند در ايمان ما

اي فصل باباران ما برريز بر ياران ما
چون اشک غمخواران ما در هجر دلداران ما

ان القلوب فرجت ان النفوس زوجت
ان الهموم اخرجت در دولت مولاي ما

جمله خيالات جهان پيش خيال او دوان
مانند آهن پاره ها در جذبه آهن ربا

اي مه افروخته رو آب روان در دل جو
شادي عشاق بجو کوري اغيار بيا

نوح تويي روح تويي فاتح و مفتوح تويي
سينه مشروح تويي بر در اسرار مرا

مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن
در مگشا و کم نما گلشن نورسيده را

ماه درست را ببين کو بشکست خواب ما
تافت ز چرخ هفتمين در وطن خراب ما

چو خورشيد حمل آمد شعاعش در عمل آمد
ببين لعل بدخشان را و ياقوت زکاتي را

شمس الحق تبريزي در برج حمل آمد
تا بر شجر فطرت خوش خوش بپزد ما را

اي ماه که در گردش هرگز نشوي لاغر
انوار جلال تو بدريده ضلالت را

گر ناز کني خامي ور ناز کشي رامي
در بارکشي يابي آن حسن و ملاحت را

تو لقمه شيرين شو در خدمت قند او
لقمه نتوان کردن کان شکر ما را

کم گوي حديث نان در مجلس مخموران
جز آب نمي سازد مر مردم آبي را

نوشد لب صديقش ز اکواب و اباريقش
در خم تقي يابي آن باده نابي را

ديوار و در خانه شوريده و ديوانه
من بر سر ديوارم از بهر علامت را

ماهيست که در گردش لاغر نشود هرگز
خورشيد جمال او بدريده ظلامت را

ياري که دلم خستي در بر رخ ما بستي
غمخواره ياران شد تا باد چنين بادا

در بحر چو کشتيبان آن پيل همي جنبان
تا منزل آباقان تا روز مشين از پا

چون در دل ما آيي تو دامن خود برکش
تا جامه نيالايي از خون جگر جانا

اي ماه برآ آخر بر کوري مه رويان
ابري سيه اندرکش در روي قمر جانا

خورشيد پناه آرد در سايه اقبالت
آري چه توان کردن آن سايه عنقا را

اي بيخودي جان ها در طلعت خوب تو
اي روشني دل ها اندر دم تو جانا

در آب فکن ساقي بط زاده آبي را
بشتاب و شتاب اولي مستان شبابي را

ماييم چو کشت اي جان سرسبز در اين ميدان
تشنه شده و جويان باران سحابي را

يقين گشت که آن شاه در اين عرس نهانست
که اسباب شکرريز مهياست خدايا

بسي خوردم سوگند که خاموش کنم ليک
مگر هر در درياي تو گوياست خدايا

چه نقشيست چه نقشيست در اين تابه دل ها
غريبست غريبست ز بالاست خدايا