ديوان سنايي

هيچ طاعت نامد از ما همچنين بي علتي
رايگانمان آفريدي رايگانمان در پذير

اي سخنور تربيت کن مر مرا از نيکويي
تاجري گردد زبانم در مديحت چون جرير

خواهي که ران گور خوري راه شير رو
خواهي که گنج در شمري دنب مار گير

در جوي شهر گوهر معني طلب مکن
غواص وار گوشه دريا کنار گير

دست نگار گر نرسد زي نگار چين
ماهي به تابه صيد مکن در شکار گير

بي رنج باديه نرسي مشعرالحرام
در تاز و تاکباز و هوا را مهار گير

گفت سنايي ار چه محالست نزد تو
تو شکر حال گوي و در کردگار گير

دل بپرداز ازين خرابه جهان
پاي در کش به دامن اعزاز

در طريقت کجا روا باشد
دل به بتخانه رفته تن به نماز

همه از بهر طمع و افزوني
در شکار اوفتاده همچو گراز

همه از کين و حرص و شهوت و خشم
در بن چاه ژرف سيصد باز

هر چه جز «لا اله الا الله »
همه در قعر بحر «لا» انداز

وارهان اين عزيز مهمان را
زين همه در دو داغ و رنج و گداز

جان شيرين بر بساط عاشقي بي تلخئي
در هواي مهر جانان پاکبازي کن بباز

چو دل در عقده وسواس باشد
چه دانم ديدن از انواع و اجناس

يکي بين آرميده در غنا غرق
يکي پويان و سرگشته ز افلاس

به عشق او چو سنايي پناه خويش نيافت
بديده خرد و روح در نيافت سناش

به گاه موسي اگر سحر کلک او ديدي
ميان ببستي در پيش او چو نيزه عصاش

چو قهر قدرت باري همي دهد در ملک
ميان چار گهر اتفاق عقل و دهاش

ز کل جوهر او عقل خيره ماند چو ديد
هزار جوهر دريا نماي در اجزاش

چو چاکر در او خواست بود جوهر عقل
بسست بر شرف و خواجگي دليل و گواش

جز از تو بنده بسي مدح گفت در غزني
شنيد مدحش هر کس ولي نديد سخاش

اي جوان زير چرخ پير مباش
يا ز دورانش در نفير مباش

تو وراي چهار و پنج و ششي
در کف هفت و هشت اسير مباش

در سرا ضرب عقل و نفس و فلک
ناقدي باش و جز بصير مباش