ديوان سنايي

خود به صورت نگر که آمنه بود
صدف در احمد مختار

هر چه نز راه دين خوري و بري
در شمارت کنند روز شمار

بره و مرغ را بدان ره کش
که به انسان رسند در مقدار

زان که بر دست عشق بازانند
ملک الموت گشته در منقار

بر سر دار دان سر سرهنگ
در بن چاه بين تن بندار

خواجگان بوده اند پيش از ما
در عطا سخت مهر و سست مهار

همچنين در سراي حکمت و شرع
آدمي سير باش و مردم سار

خدمتي کز تو در وجود آمد
هم ثناگوي و هم گنه پندار

در طريقت همين دو بايد ورد
اول الحمد و آخر استغفار

تا نگردي فاني از اوصاف اين ثاني سقر
بي نيازي را نبيني در بهشت کردگار

در لطف لبان تو لطيفي ست ستمکش
وز قهر ميان تو ضعيفي ست ستمکار

در روزه چو از روي تو ما روزه گرفتيم
اي عيد رهي عيد فراز آمده زنهار

ترکانه يکي آتش از لطف برافروز
در بنگه ما زن نه گنه مان نه گنه کار

در عذر پذيرفتن و بر عيب نديدن
بنگر سوي سلطان نکو خوي نکوکار

بهرامشه آنشه که ز بهر شرف و عز
بهرام فلک بر در او کديه زند بار

نيست عشق لايزالي را در آن دل هيچ کار
کو هنوز اندر صفات خويش ماندست استوار

صدهزاران کيسه سوداييان در راه عشق
از پي اين کيميا خالي شد از زر عيار

کيست آنکو ساعتي در بحر مهرت غوطه خورد
کش بدست از آتش شوق تو يکساعت قرار

گر نبودي باغ رايش را نهالي بس قوي
اين چنين شاخي ازو پيدا نگشتي در ديار

زيب معني بايدت اينک شنيدي اي پسر
نقش ماني بايدت رو معتکف شو در بهار

قطره آبي که آن را از هوا گيرد صدف
روزگار آن را تواند کرد در شاهوار

ماه گردي گر بيابي آتشي از نور علم
بحر گردي گر بيابي در علم آبدار

يادگار مصطفا در راه دين علمست علم
هيچ جاهل بي تعلم فقر کي کرد اختيار

اينهمه ز اقبال و علم اوست ورنه در جهان
يوسفان بي خرد بسيار بينم دلفگار

ابلهي باشد براختن تيغ چوبين بر کسي
کو به کمتر کس ببخشد در زمان صد ذوالفقار