ديوان سنايي

چون ز خلق معنويت آن ديده بودم در زمان
از پي تشريف ايشان مثنوي گفتم ثنا

جهان نديد مگر چرمه ترا در تک
به هيچ مستقري سايه گستر آتش و آب

بر هر مژه چشمش بنبشته که: لا تعجل
در هر شکن زلفش برخوانده که: لا تعجب

ورنه برو و بنگر از ديده روحاني
در باغ جمال او زلف و زنخ و غبغب

کافر مژگانش از بت بر ساخت مرا قبله
نازک لب او در تب بگداخت مرا قالب

گر عدل عمر خواهي آنک در او بنشين
ور جود علي جويي اينک کف او اشرب

بر آخور او بادا دوبارگي عالم
در دولت و پيروزي هم ادهم و اشهب

گفتم: آن زلف تو کي گيرم در دست بگفت:
ادفع الدرهم خذمنه عناقيد رطب

خشک گردد ز تف صاعقه درياي محيط
گر بدو در شود از آتش خشم تو لهب

چنبر دايره بگشايد در وقت از بيم
گر زني بر نقط دايره مسمار غضب

ليک در مدح چنين خاک سرشتان از حرص
عمر نا من قبل الفضة کالريح ذهب

فاجران را قصبي بر سر و توزي در بر
شاعران از پي دراعه نيابند سلب

گردون چو روي عاشقان در لولو مکنون نهان
گيتي چو روي دلبران پوشيده از عنبر سلب

روزي ده سياره بر کسب ضيارا
در يوزه گر سايه پر کله ماست

آنجا که بود کوشش شطرنج تواضع
در نطع جهان هر چه پياده ست شه ماست

هر عارضه کآيد ز خداوند بر ما
در بندگي آنجا که آن عامه مه ماست

آنکس که ملوکان به غلاميش نيرزند
در خدمت کمتر حشم بارگه ماست

چنو در بزرگان بزرگي که ديد
چنو از عزيزان عزيزي کجاست

ترا ز ايزد پاک الهام صدق
در اقوال و افعال يکسر عطاست

سه حرفست نامش که در مرتبت
سه روحست آن نطق و حس و نماست

در اقليم ادراک احياي او
خرد را و جان را رياست رياست

تو فوق همه عالماني به علم
که اين فوق در علم بي منتهاست

خصال و جمال تو در چشم عقل
همه صورت و سيرت مصطفاست

مرد هشيار در اين عهد کمست
ور کسي هست بدين متهمست

زيرکان را ز در عالم و شاه
وقت گرمست نه وقت کرمست