جمشيد و خورشيد ساوجي

فرود آمد ز مرکب شاه کشور
گرفت آرام دل را تنگ در بر

همايون را چو باز آمد به تن هوش
گرفت آن سر و سيمين را در آغوش

چو جان نازنينش داشت در بر
هزارش بوسه زد بر چشم و بر سر

همايون در رخش حيران فرو ماند
سپاس صنع يزدان بر زبان راند

ز صحن دشت تا درگاه شاپور
مرصع بود خاک از در منثور

ملک جمشيد با اين زيب آيين
به فال سعد منزل ساخت در چين

برخاست راي هندو از ملک شام بنشست
سلطان نيمروزي در چين پادشاهي

مزي خرم که مرگت در کمين است
مخفت ايمن که دشمن همنشين است

بود کاهي چو کوهي در ره جهل
اگر آسان فروگيري شود سهل

وجود آيينه نقش رخ اوست
ببين خود را در آن آيينه اي دوست

چو چشم آن به که در غاري نشيني
دو عالم بيني و خود را نبيني

حديث تلخ اگر چه نيست در خور
اگر گويد ترش رويي فرو بر

نديدي سيل باران را که در دشت
دوانيد از سر تندي و بگذشت

جوابش داد مجمر کاي برادر
مشو در تاب و آبي زن بر آذر

نفسهاي تو در دل مي نشيند
چو از انفاس من دوري گزيند

تفاوت در ميان هر دو آنست
که اين از صدق دل آن از زبانست

به پايان شد شب عيش ملاهي
سپيدي گشت پيدا در سياهي

شب عيش و جواني بر سر آمد
شبم را صبح صادق در برآمد

در آن بستان که تخم مهر کارد
که جاي سنبل و گل برف بارد

نگشتم جز به گرد بزم چون جام
نيامد در دل من خرمي خام

ز جام مي مرا خون در درونست
ميان ما و مي افتاده خونست

در آن مجلس که مي با جرعه افتاد
چه داد عشرت و شادي توان داد؟

ديوان سنايي

بار نيامد دلم در شکن زلف تو
گر نه به گردن کشم بار بلاي ترا

باز چون شاگرد مومن در پس تخته نشان
آن نکو ديدار شوخ کافر استاد را

ناز چون ياقوت گردان خاصگان عشق را
در ميان بحر حيرت لولو فرياد را