بوستان سعدي

که اين دفع چوب از در کون خويش
نمي کرد تا ناتوان مرد و ريش

به بدبختي و نيکبختي قلم
برفته ست و ما همچنان در شکم

نکردند در دست من اختيار
که من خويشتن را کنم بختيار

يکي مرد درويش در خاک کيش
نکو گفت با همسر زشت خويش

زغن گفت از اين در نشايد گذشت
بيا تا چه بيني بر اطراف دشت

زغن را نماند از تعجب شکيب
ز بالا نهادند سر در نشيب

ندانست ازان دانه بر خوردنش
که دهر افگند دام در گردنش

نه آبستن در بود هر صدف
نه هر بار شاطر زند بر هدف

در آبي که پيدا نگردد کنار
غرور شناور نيايد به کار

در اين نوعي از شرک پوشيده هست
که زيدم بيازرد و عمروم بخست

بگفت ار به دست منستي مهار
نديدي کسم بارکش در قطار

چه زنار مغ بر ميانت چه دلق
که در پوشي از بهر پندار خلق

که چون عاريت برکنند از سرش
نمايد کهن جامه اي در برش

اگر کوتهي پاي چوبين مبند
که در چشم طفلان نمايي بلند

برو جان بابا در اخلاص پيچ
که نتواني از خلق رستن به هيچ

نشايد به دستان شدن در بهشت
که بازت رود چادر از روي زشت

چو روي پسر در پدر بود و قوم
نهان خورد و پيدا بسر برد صوم

اگر جز به حق مي رود جاده ات
در آتش فشانند سجاده ات

سيهکاري از نردباني فتاد
شنيدم که هم در نفس جان بداد

بگفت اي پسر قصه بر من مخوان
به دوزخ در افتادم از نردبان

ز عمرو اي پسر چشم اجرت مدار
چو در خانه زيد باشي به کار

ره راست رو تا به منزل رسي
تو در ره نه اي، زين قبل واپسي

گرت بيخ اخلاص در بوم نيست
از اين بر کسي چون تو محروم نيست

منه آبروي ريا را محل
که اين آب در زير دارد وحل

چو در خفيه بد باشم و خاکسار
چه سود آب ناموس بر روي کار؟