ديوان خاقاني

مادحي ام گاه سخن بي نظير
در طلب نام نه در بند نان

او در چه آب بد ز اخوت
من در چه آتشم ز اخوان

پندار همان عهد است از ديده فکرت بين
در سلسله درگه، در کوکبه ميدان

نيست جهانم بکار بي در ميمون تو
ور بودم في المثل عمر در او جاودان

خرمي در جوهر عالم نخواهي يافتن
مردمي در گوهر آدم نخواهي يافتن

روي در ديوار عزلت کن، در هم دم مزن
کاندرين غم خانه کس همدم نخواهي يافتن

يوسفي آورده اي در بن زندان و پس
قفل زر افکنده اي بر در زندان او

ابجد سودا بشوي بر در خاقاني آي
سوره سر در نويس هم به دبستان او

دل به در کبرياست شحنه کارش که او
خاک در مصطفاست نايب حسان او

در سياهي سنگ کعبه روشنائي بين چنانک
نور معني در سياهي حرف قرآن آمده

گر در دم نهنگ درآيي نفس مزن
ور در دل محيط درافتي کران مخواه

در ساحت جهان ز جهان ياوري مجوي
در آب غرقه گرد و ز ماهي امان مخواه

سرمست عشق سرکشي، خاکستري در آتشي
در ششدر عذرا وشي، صد خصل عذرا ريخته

تيغ تو عذراي يمن، در حله چينيش تن
چون خرده در عدن، بر تخت مينا ريخته

منقل مربع کعبه سان، آشفته در وي روميان
لبيک گويان در ميان، تن محرم آسا داشته

يک دو روز اين سگ دلان انگيخته در شيرلان
شورشي کارژنگ در مازندران انگيخته

سهم شاه انگيخته امروز در دربند روس
شورشي کان سگ دلان در شيرلان انگيخته

گيتي ز گرد لشکرش طاوس بسته زيورش
در شرق رنگين شهپرش، در غرب منقار آمده

چون طرب در دل و دل در ملکوت
ره به پنهان شوم انشاء الله

اي در عجم سلاله اصل کيان شده
وي در عرب زبيده اهل زمان شده

نعمانت در عرب چو نجاشي است در حبش
مولي صفت نموده و لالا زبان شده

جد تو نيز شاه فريبرز رفته هم
ديده در ملک شه و در اصفهان شده

تاريخ گشته رفتن مهد تو در عرب
چون در عجم کرامت تو داستان شده

چون کليد سخنم در غلق کام شکست
بر در بسته اميد چه پائيد همه

الوداع اي دلتان سوخته روز فراق
در شب خوف نه در صبح رجائيد همه