مواعظ سعدي

گر پنج نوبتت به در قصر مي زنند
نوبت به ديگري بگذاري و بگذري

هاروت را که خلق جهان سحر ازو برند
در چه فکند غمزه خوبان به ساحري

هشدار تا نيفکندت پيروي نفس
در ورطه اي که سود ندارد شناوري

چون بوم بدخبر مفکن سايه بر خراب
در اوج سدره کوش که فرخنده طايري

از من بگوي عالم تفسيرگوي را
گر در عمل نکوشي نادان مفسري

از صد يکي به جاي نياورده شرط علم
وز حب جاه در طلب علم ديگري

امروزه غره اي به فصاحت که در حديث
هر نکته را هزار دلايل بياوري

فردا فصيح باشي در موقف حساب
گر علتي بگويي و عذري بگستري

در کم ز خويشتن به حقارت نگه مکن
گر بهتري به مال، به گوهر برابري

زنهار پند من پدرانه است گوش گير
بيگانگي مورز که در دين برادري

دامن مکش ز صحبت ايشان که در بهشت
دامن کشان سندس خضرند و عبقري

در بارگاه خاطر سعدي خرام اگر
خواهي ز پادشاه سخن داد شاعري

گه گه خيال در سرم آيد که اين منم
ملک عجم گرفته به تيغ سخننوري

شرم آيد از بضاعت بي قيمتم وليک
در شهر آبگينه فروشست و جوهري

وجودم به تنگ آمد از جور تنگي
شدم در سفر روزگاري درنگي

چو بازآمدم کشور آسوده ديدم
ز گرگان به در رفته آن تيز چنگي

چنان بود در عهد اول که ديدي
جهاني پرآشوب و تشويش و تنگي

چنان بود در عهد اول که ديدي
جهاني پرآشوب و تشويش و تنگي

اي آنکه خانه در ره سيلاب مي کني
بر خاک رودخانه نباشد معولي

دل در جهان مبند که با کس وفا نکرد
هرگز نبود دور زمان بي تبدلي

تير از کمان چو رفت نيايد به شست باز
پس واجبست در همه کاري تأملي

مرد آدمي نباشد اگر دل نسوزدش
باري که بيند و خري اوفتاده در گلي

تا هر چه گفته باشمت از خير در حضور
بعد از تو شرمسار نباشم به محفلي

نويين اعظم آنکه به تدبير و فهم و راي
امروز در بسيط ندارد مقابلي

اگر تو در چمن روزگار همچو گلي
دميده بر سر خاک تو خار خواهد بود