مواعظ سعدي

واماندگي اندر پس ديوار طبيعت
حيفست دريغا که در صلح بهشتيم

مردم از فتنه گريزند و ندانند که ما
به تمناي تو در حسرت رستاخيزيم

باغ فردوس مياراي که ما رندان را
سر آن نيست که در دامن حور آويزيم

بي مغز بود سر که نهاديم پيش خلق
ديگر فروتني به در کبريا کنيم

دارالشفاي توبه نبستست در هنوز
تا درد معصيت به تدارک دوا کنيم

بستن قبا به خدمت سالار و شهريار
اميدوارتر که گنه در عبا کنيم

هفتاد زلت از نظر خلق در حجاب
بهتر ز طاعتي که به روي و ريا کنيم

خلاف راستي باشد، خلاف راي درويشان
بنه گر همتي داري، سري در پاي درويشان

عشقبازي چيست سر در پاي جانان باختن
با سر اندر کوي دلبر عشق نتوان باختن

آتشم در جان گرفت از عود خلوت سوختن
توبه کارم توبه کار از عشق پنهان باختن

زاهدي بر باد الا، مال و منصب دادنست
عاشقي در ششدر لا، کفر و ايمان باختن

هر زمان چون پياله چند زني
خنده در روي لعبت ساده

شبي در خرقه رندآسا، گذر کردم به ميخانه
ز عشرت مي پرستان را، منور بود کاشانه

ز خلوتگاه رباني، وثاقي در سراي دل
که تا قصر دماغ ايمن بود ز آواز بيگانه

گشادند از درون جان در تحقيق سعدي را
چو اندر قفل گردون زد کليد صبح دندانه

به در خداي قربي، طلب اي ضعيف همت
که نماند اين تقرب، که به پادشاه داري

دست در دامن عفوت زنم و باک ندارم
که کريمي و حکيمي و عليمي و قديري

دي بوستان خرم و صحراي لاله زار
وز بانگ مرغ در چمن افتاده غلغلي

اي صوفي سرگردان، در بند نکونامي
تا درد نياشامي، زين درد نيارامي

جامي چه بقا دارد، در رهگذر سنگي؟
دور فلک آن سنگست، اي خواجه تو آن جامي

گر شهوت از خيال دماغت به در رود
شاهد بود هر آنچه نظر بر وي افکني

هزاران در از خلق بر خود ببندي
گرت باز باشد دري آسماني

وليکن تو را صبر عنقا نباشد
که در دام شهوت به گنجشک ماني

چنان مي روي ساکن و خواب در سر
که مي ترسم از کاروان باز ماني

صدف وار بايد زبان درکشيدن
که وقتي که حاجت بود در چکاني