ديوان سعدي

ندانم اي کمر اين سلطنت چه لايق توست
که با چنين صنمي دست در ميان داري

بسيست تا دل گم کرده باز مي جستم
در ابروان تو بشناختم که آن داري

سحر سخنم در همه آفاق ببردند
ليکن چه زند با يد بيضا که تو داري

سعدي تو نيارامي و کوته نکني دست
تا سر نرود در سر سودا که تو داري

در کس نمي گشايم که به خاطرم درآيد
تو به اندرون جان آي که جايگاه داري

اين طريق دشمني باشد نه راه دوستي
کآبروي دوستان در پيش دشمن مي بري

تو در کمند نيفتاده اي و معذوري
از آن به قوت بازوي خويش مغروري

بهشت روي من آن لعبت پري رخسار
که در بهشت نباشد به لطف او حوري

اگر به حسن تو باشد طبيب در آفاق
کس از خداي نخواهد شفاي رنجوري

ز چند گونه سخن رفت و در ميان آمد
حديث عاشقي و مفلسي و مهجوري

در باغ رو اي سرو خرامان که خلايق
گويند مگر باغ بهشتست و تو حوري

هر سلطنت که خواهي مي کن که دلپذيري
در دست خوبرويان دولت بود اسيري

جان باختن به کويت در آرزوي رويت
دانسته ام وليکن خون خوار ناگزيري

گر من سخن نگويم در وصف روي و مويت
آيينه ات بگويد پنهان که بي نظيري

گفتم مگر ز رفتن غايب شوي ز چشمم
آن نيستي که رفتي آني که در ضميري

اگر گلاله مشکين ز رخ براندازي
کنند در قدمت عاشقان سراندازي

بسي مطالعه کرديم نقش عالم را
ز هر که در نظر آيد به حسن ممتازي

تا به امروز مرا در سخن اين سوز نبود
که گرفتار نبودم به کمند هوسي

چون سراييدن بلبل که خوش آيد بر شاخ
ليکن آن سوز ندارد که بود در قفسي

به هر چه درنگرم نقش روي او بينم
که ديده در همه عالم بدين صفت هوسي

يار گرفته ام بسي چون تو نديده ام کسي
شمع چنين نيامدست از در هيچ مجلسي

خادمه سراي را گو در حجره بند کن
تا به سر حضور ما ره نبرد موسوسي

غم و انديشه در آن دايره هرگز نرود
به حقيقت که تو چون نقطه ميانش باشي

وصفت آن نيست که در وهم سخندان گنجد
ور کسي گفت مگر هم تو زبانش باشي

غلام حلقه سيمين گوشوار توام
که پادشاه غلامان حلقه در گوشي