ديوان سعدي

حاجت موري به علم غيب بداند
در بن چاهي به زير صخره صما

خود نه زبان در دهان عارف مدهوش
حمد و ثنا مي کند که موي بر اعضا

از در صلح آمده اي يا خلاف
با قدم خوف روم يا رجا

دوست نباشد به حقيقت که او
دوست فراموش کند در بلا

چون مي روشن در آبگينه صافي
خوي جميل از جمال روي تو پيدا

صيد بيابان سر از کمند بپيچد
ما همه پيچيده در کمند تو عمدا

تو را در آينه ديدن جمال طلعت خويش
بيان کند که چه بودست ناشکيبا را

شمايلي که در اوصاف حسن ترکيبش
مجال نطق نماند زبان گويا را

که گفت در رخ زيبا نظر خطا باشد
خطا بود که نبينند روي زيبا را

من از تو پيش که نالم که در شريعت عشق
معاف دوست بدارند قتل عمدا را

در اين روش که تويي بر هزار چون سعدي
جفا و جور تواني ولي مکن يارا

باري به چشم احسان در حال ما نظر کن
کز خوان پادشاهان راحت بود گدا را

حال نيازمندي در وصف مي نيايد
آن گه که بازگردي گوييم ماجرا را

نه ملک پادشا را در چشم خوبرويان
وقعيست اي برادر نه زهد پارسا را

فرياد مي دارد رقيب از دست مشتاقان او
آواز مطرب در سرا زحمت بود بواب را

عشق آدميتست گر اين ذوق در تو نيست
همشرکتي به خوردن و خفتن دواب را

سعدي نگفتمت که مرو در کمند عشق
تير نظر بيفکند افراسياب را

چون کمان در بازو آرد سروقد سيمتن
آرزويم مي کند کآماج باشم تير را

سعديا در پاي جانان گر به خدمت سر نهي
همچنان عذرت ببايد خواستن تقصير را

شور غم عشقش چنين حيفست پنهان داشتن
در گوش ني رمزي بگو تا برکشد آواز را

يار بارافتاده را در کاروان بگذاشتند
بي وفا ياران که بربستند بار خويش را

راي راي توست خواهي جنگ و خواهي آشتي
ما قلم در سر کشيديم اختيار خويش را

عافيت خواهي نظر در منظر خوبان مکن
ور کني بدرود کن خواب و قرار خويش را

دوش حورازاده اي ديدم که پنهان از رقيب
در ميان ياوران مي گفت يار خويش را

ما صلاح خويشتن در بي نوايي ديده ايم
هر کسي گو مصلحت بينند کار خويش را