ديوان قاآني

دگر شنيدم در چين ز مشک نايد بوي
مشام عقلم از اينهم نيافت بوي صواب

دگر شنيدم در ري کسي به قاآني
نداده جايزه وين گفته هم نبود مصاب

مگر ولادت او در شب اتفاق افتاد
که آفتاب چو شب شد رود به زير حجاب

ز بس که دل کشدش سوي شاه پنداري
فکنده شاه جهان در عروق او قلاب

شعاع روي ترا ديد در مشيت حق
چه گفت گفت الا ان هذه لعجاب

همت به مهر وليعهد دل کشد چندان
که در بيابان ظهر تموز تشنه به آب

خجسته ناصر دين آنکه از سياست او
چنان بلرزد گردون چو گوي در طبطاب

وکيل ملک ملک مهتري که فلک فلک
به بحر همت او چون سفينه در گرداب

بهادري که ز تف شرار شمشيري
بود مزاج معاند هميشه در تب و تاب

ز بيم تيغ تو نالان پلنگ در کهسار
ز سهم سهم تو مويان غضنفر اندر غاب

براي طواف حريم حرم مثال تو جمع
چو خلق در حرم کعبه مالکان رقاب

سزاست از پي قرباني توجيش عدو
که در شمار بهيمند زي اولوالالباب

تبارک الله از آن باد سير خاک سکون
که در زمانه بود يادگار آتش و آب

درگهت را چرخ باشد پرده داري
زان جدا از در نگردد پرده دارت

زينهار ار گيرد از بأس تو خوابش
تا نيايد آسمان در زينهارت

در بناي لاجوردي سقف گردون
بس خلل افتد ز حزم استوارت

بهر بذل سائلان خالي مبادا
ابر کف هرگز ز در شاهوارت

جهان به صورت معنيست اندرو مدغم
عجب مدارکه او در جهان به صورت ماست

همه نتايج آن در جمال هشت بهشت
همه سلاله اين از جلال هفت آباست

در راستي بود الفش قامت نگار
نونش اگر چه بر صفت پشت من دوتاست

يا عکس روي تيره زنگي در آينه
يا نقش پاي شبهه به مرآت اهتداست

خاک درش اگر چه بود کيميا ولي
در جذب بوسه لب احرار کهرباست

ملکش چنان وسيع که در شهر بند او
لفظي که نگذرد به زبان نام انتهاست

راه فنا گرفت بلا در زمان تو
گر بر کسي بلا رسد آن هم يقين بلاست

جولان زن است کوه تو آن خنگ توسنت
يا در نهاد کوه گران سرعت صباست

سر اين گونه سخن خواجه ما داند و بس
ورنه از مردم بيگانه نظر در حجبست

طلعت شاه مگر جلوه در آفاق نمود
کافرينش همه از وجد به شور و شغب است

مجلس رقص به کهسار بدخشان ماند
زان سرين ها که چو مهتاب نهان در قصب است

شوخ رقاص چو در چرخ درآيد گويي
کاين همه جنبش افلاک بدو منتسب است

بوسه زد تيغش انگه به همايون عضوي
که کليد در گنجينه نسل و نسب است

نايب السلطنه را کيست اتابک داني
آنکه صد گنج لآليش نهان در دو لب است

يزدان به نبي گفت و نبي گفت در آثار
تزويج نماييد که تزويج ثواب است

دختي است پريچهره که تا ديده برويش
مانند پري ديده تنم در تب و تاب است

بر تافته ماري همه شب تا به سحرگاه
در پنجه من همچو يکي سخت طنابست

گردون خورد يمين به يسارت که در جهان
دارم من از يمين تو اندر يسار دست

مهر از در تو روي بتابد به وقت شام
زانرو کند ز خون شفق پرنگار دست

از چار پنج مهره به ششدر در افکنيش
اندر بساط آري اگر يک دو بار دست

چون رستم ار پياده نهي در نبرد پاي
کوته کند ز رزم تو سام سوار دست

باز اين منم که طبع روان بخشم از سخن
گنجينه پر از در و ياقوت احمرست

زين سبب در کفم ز غايت ضعف
خشک چوبي به گاه پويه درست

کوه اگر بيند اينچنين آسيب
لرزه اش تا به حشر در کمرست

قامتم خم شدست همچو کمان
ليک در پيش تير غم سپرست

در و بام سرايم از شيشه
راست گويي دکان شيشه گرست

حجره من زمين يونانست
بس که در وي حکيم چاره گرست

آنچه ز آثار خلق نيک در اوست
از گمان و قياس و وهم برست

هيچ گفتي که در کدام محل
به کدامين سراچه اش مقرست

زادگان را مگر نه در گيتي
شيوه جد و عادت پدرست

باز گفتم که بنده در همه حال
از تولاي خواجه ناگزرست

نور ايمان مضمرست اي خواجه در ظلمات کفر
آري آري چشمه حيوان به ظلمات اندرست

اژدهاي نفس نگذارد که رو آري به گنج
اژدها کش شوگرت در سر هواي گوهرست