رباعيات خيام

تو زر نئي اي غافل نادان که ترا
در خاک نهند و باز بيرون آرند

عمرت تا کي به خودپرستي گذرد
يا در پي نيستي و هستي گذرد

مي در کف و زلف دلبري گير که زود
هم بگذرد و نماند اين روزي چند

بر هر دو مکن تکيه که دوران فلک
در پرده هزار گونه بازي دارد

کاندر صدف از نهفتگي گردد در
آن قطره که راز دل دريا باشد

هر صبح که روي لاله شبنم گيرد
بالاي بنفشه در چمن خم گيرد

ياران موافق همه از دست شدند
در پاي اجل يکان يکان پست شدند

خورديم ز يک شراب در مجلس عمر
دوري دو سه پيشتر ز ما مست شدند

جز باده لعل نيست در روي زمين
تلخي که هزار جان شيرين ارزد

آن لعل در آبگينه ساده بيار
و آن محرم و مونس هر آزاده بيار

در دايره سپهر ناپيدا غور
جامي ست که جمله را چشانند بدور

کاين يکدم عاريت در اين گنج فنا
بسيار بجوئي و نيابي ديگر

مرغي ديدم نشسته بر باره طوس
در پيش نهاده کله کيکاووس

در کارگه کوزه گري رفتم دوش
ديدم دو هزار کوزه گويا و خموش

ايام زمانه از کسي دارد ننگ
کو در غم ايام نشيند دلتنگ

مي خور تو در آبگينه با ناله چنگ
زان پيش که آبگينه آيد بر سنگ

اين چرخ فلک که ما در او حيرانيم
فانوس خيال از او مثالي دانيم

اين عقل فضول پيشه را مشتي مي
بر روي زنم چنانکه در خواب کنم

بر مفرش خاک خفتگان مي بينم
در زيرزمين نهفتگان مي بينم

تا چند اسير عقل هر روزه شويم
در دهر چه صد ساله چه يکروزه شويم

چون نيست مقام ما در اين دهر مقيم
پس بي مي و معشوق خطائيست عظيم

ليکن چو در اين غم آشيان آمده ام
آخر کم از آنکه من بدانم که کيم

پايان سخن شنو که ما را چه رسيد
از خاک در آمديم و بر باد شديم

شاهان و سران و سروران زير گلند
روهاي چو مه در دهن مور بين

در طبع جهان اگر وفايي بودي
نوبت بتو خود نيامدي از دگران