جوهر الذات عطار

دلم ايندم چو در هيلاج آري
حقيقت بر سر کل تاج داري

دم بيچون تو در هيلاج کل زن
تو نيز عشق بر آماج کل زن

دم بيچون در اينجا زن که رستي
شکن بت آنگهي تو باز رستي

چو حق گفت اندر اينجا من نبودم
وليکن در قلم نقشي نمودم

مرو بيرون ز خود تا راز بيني
همه ديدار در خود باز بيني

شفاي داري در اينجا عاشقانت
بمانده اندر اين شرح و بيانت

سخن اينجا چنان گفتيم ايدوست
که در يکي بيابي مغز با پوست

بدادم سر در اينجا بهر اين سر
که تا گشتم همه اسرار ظاهر

بده سر تا بيابي سر جانان
وگر بر سر خود سر در گريبان

چنان در عشق باشد صادق حق
که چون صديق باشد عاشق حق

ز چندين نافه ها بوئي برد او
در اين ميدان يقين گوئي برد او

بصدق راست در احمد نظر کن
تو صديقانه زين معني نظر کن

خبر داري مرا بايد چو آن يار
که با ما باشد امشب در بن غار

ز عقل اينجا طلب کن علم تحقيق
که عقل آمد ز جان در عشق صديق

بنور عقل دريايي در آخر
جمال جان جان اينجا تو ظاهر

سخن عقلست ني نقل ار بداني
حقيقت جمله در سر معاني

سخن از عشق خواهم گفت اسرار
در اينجا گه يقين از عين ديدار

سخن از عشق خواهم گفت بشنو
يقين ديگر تو در هيلاج بگرو

سخن عشقست در هر دو جهانست
سخن اينجايگه از جان جانست

سخن در عشق خواهد بود اينجا
که تا بنمايمت آن بود اينجا

همه در عشق خواهد بود باقي
که مي بينم ما ديدار ساقي

سخن در عشق گفتم آخر کار
که کل از عشق ميايد پديدار

کتابي بين که بيچون و چرايست
در اينجا گاه ديدار خدايست

کتابي خوان که خوانندش جواهر
در او ديدار جانان گشته ظاهر

بسي راز است در وي جمله مرغوب
باخر ديدن ديدار محبوب

اگر مرد رهي خونخور در اين راز
که تا دريابي اين سر کتب باز

همه تورات با انجيل و فرقان
زبور و صحف در اينجاست برخوان

اگر ره برده درياب در اين
دمادم سر کل اينجا تو مي بين

بهر دم کن در اينجاگه نگاهي
ز خود خوان و ز خود مي بين الهي

ز خود ره بر سوي خود اندر اينجا
توئي جان بس همي مگذر در اينجا

ز خود بنگر يکايک جمله اشيأ
که در تست و توئي بر جمله دانا

حجابي نيست ايندم يار ما راست
که بيشک در يکي ديدار ما راست

تناسخ مر ترا کي ره نمايد
ترا اندوه در آخر فزايد

بقرآن راه خود را باز يابي
در اينجا صد هزاران راز يابي

تمام آمد اکنون در سر قرآن
جواهر ذات را مي بين و ميخوان

کتاب اينجا تمام آمد در آخر
که با ما هست جانان گشته ظاهر

مر اين اسرارها با خاص و عام است
کتاب اينجا در اينمعني تمام است

که ذات پاک بيچون آشکار است
درون جمله در پنج و چهار است

الهي عالم السري در اسرار
همه کون از نمود تو خبردار

الهي اينزمان عطار با تست
در اينجا ديده و ديدار با تست

مجموعه آثار عطار

تو گفتي آنچه سلمان در نهان گفت
تو گفتي آنچه منصور او عيان گفت

که تا يابم وقوفي از معاني
کنم در علم و حکمت کامراني

بيا برگو تو حال عاشقان را
که در راه خدا کردند جان را

بيا برگو که ناجي کيست در دين
که باشد هالک درياي خونين

بيا برگو که خود حق را که ديد او
کدامين قطره شد در بحر لؤلؤ

بيا برگو ز حال نوح و کشتي
اگر با نوح در کشتي نشستي

بيا برگو سليماني کدامست
چرا در پيش او پرنده رام است

بيا برگو که سر راه با کيست
در اين هر دو سرا آگاه ما کيست

بيا برگو همه اسرار عالم
که در وي بحرها باشد مسلم

فتادم در تفکر کي الهم
بهر حالي توئي پشت و پناهم