شاهنامه فردوسي

بگفت آن کجا ديد در خواب شاه
بدان موبدان نماينده راه

به هر بدره اي بد درم ده هزار
بدان تاکند در جهان خواستار

به دل گفت کين کودک هوشمند
بجايي رسد در بزرگي بلند

چنين داد پاسخ که در خان تو
ميان بتان شبستان تو

نديدند ازين سان کسي در ميان
برآشفت کسري چو شير ژيان

بسان يکي بنده در پيش اوي
به هر جا که رفتي بدي خويش اوي

برآشفت زان پس به دژخيم گفت
که اين هر دو در خاک بايد نهفت

بگويم و گر چند بي مايه ام
بدانش در از کمترين پايه ام

هران کس که در کار پيشي کند
همه راي وآهنگ بيشي کند

چو داد تن خويشتن داد مرد
چنان دان که پيروز شد در نبرد

کسي کو سرافراز درگاه بود
به دانندگي در خور شاه بود

دگرگفت کان چيز کافزون ترست
کدامست و بيشي که را در خورست

بپرسيد ديگر که در زيستن
چه سازي که کمتر بود رنج تن

بکوشي چو در پيش کار آيدت
چوخواهي که رنجي به بار آيدت

تن خويشتن پروريدن به ناز
برو سخت بستن در رنج وآز

کسي را کجا بخت انباز نيست
بدي در جهان بتر از آز نيست

در نام جستن دليري بود
زمانه ز بد دل به سيري بود

سه ديگر به يزدان بود ناسپاس
تن خويش را در نهان ناشناس

فزودن به فرزند برمهر خويش
چو در آب ديدن بود چهر خويش

گشادن برو بر در گنج خويش
نبايد که يادآورد رنج خويش

وزان پندها ديده پر آب کرد
دهانش پر از در خوشاب کرد

بي آهو کسي نيست اندر جهان
چه در آشکار و چه اندر نهان

کسي نيست بي آرزو درجهان
اگر آشکارست و گر در نهان

تو در انجمن خامشي برگزين
چوخواهي که يک سر کنند آفرين

سخن سنج و دينار گنجي مسنج
که در دانشي مرد خوارست گنج