ديوان شمس

درويش که اسرار جهان ميبخشد
هردم ملکي به رايگان ميبخشد

خسرو و شيرين نظامي

بيامرزش روان آمرزي آخر
خداي رايگان آمرزي آخر

ليلي و مجنون نظامي

اين شيفته راي ناجوانمرد
بي عاقبت است و رايگان گرد

وان ياوگيان رايگان گرد
پيرامن او گرفته ناورد

هفت پيکر نظامي

کيست کو گنج رايگان نخرد
وارزوئي چنين به جان نخرد

شرف نامه نظامي

بپيچم سر از رايگان خوارگان
مگر بيزبانان و بيچارگان

وگر ني بهاري بدين خرمي
چرا رايگان اوفتد بر زمي

مخزن الاسرار نظامي

نام کرم ساخته مشتي زيان
اسم وفا بندگي رايگان

ديوان ابوسعيد ابوالخير

آسان آسان ز خود امان نتوان يافت
وين شربت شوق رايگان نتوان يافت

دلبر دل خسته رايگان مي خواهد
بفرستم گر دلش چنان مي خواهد

ديوان امير خسرو

به نقد خوشدلي مفروش ده روز حيات خود
که خواهد رايگان رفتن متاع کامرانيها

داغ غلامي از من هست ار دريغ باري
از بيع کن مشرف مملوک رايگان را

به يک جان خواستم يک جام شادي
ز دور چرخ، گفتا، رايگان نيست

خسروا، بستان متاعي در دکان روزگار
کاين بهار عمر ناگه رايگان خواهد گذشت

يوسف عهدي، اگر خسرو بود قيمت گرت
ور دهم ملک دو عالم رايگان بستانمت

بوسه به قيمت دهد، جان ببرد رايگان
قيمت بوسيش هست، منت جانيش نيست

نرخ کردي به بوسه اي جاني
بنده بخريد و رايگان دانست

به رسم بندگي بپذير، خسرو را، چه کم گردد؟
به سلک بندگانت گر غلامي رايگان آيد

ياري دل ما به رايگان برد
تا دل طلبيم باز جان برد

مانديم ازان حريف دل دزد
زد قلعه و مهره رايگان برد

گر روي تافتي سخني گوي در چمن
گل را دهند قيمت وبو رايگان بود

چو عشق جان بردت، شکر گوي، کاين دولت
عطيه ايست که کس را به رايگان ندهند

صد غم رسيد و مرگ هنوزم نمي رسد
صد کعبه رفت و مهر دلم رايگان هنوز

اگر افتد قبول اين جان خسرو
به بوسي مي فروشم، رايگان هم

شد نرخ بنده خسرو از چشم تو نگاهي
گر اين قدر نيرزد، بنده به رايگان هم

به جان ستاند، اگر باد گردي آرد ازو
که کيمياي سعادت ز رايگان يابم

خوار منگر که خسروم آخر
که غلام تو رايگان شده ام

جان ها که گرانست نرخ ايشان
يک بار بخند و رايگان کن

رغبت اگر نمي کنم، ساقي خون خود شوم
مطرب رايگان تو ناله زيروار من

چه روي او نگرم، جان دهم که حيف بود
چنان جمالي وانگه به رايگان ديدن

مرا گفتي «که باشي تو که بوسي آستان من »
گر آن گستاخيم بخشي، غلام رايگان تو!

منم و هر دو مردم چشمم
که دو سه بنده رايگان گيري

ديوان اوحدي مراغي

رايگان بنده بسي داري و چاکر بيحد
اوحدي، نيز رها کن، که غلامت باشد

چه سود چاه زنخدان سرنگون که تراست؟
چو قطره اي نگذاري که رايگان بچکد

بوسه اي زان دهن بخواهم خواست
که نشايد به رايگان مردن

اي بهايي گوهر، اندر سلک پيمان و وفا
با چنان خرمهرها بس رايگان پيوسته اي!

ورت نگه کند از گوشه اي شکسته دلي
غلط مشو، که فتوحيست رايگان، درياب

بو اعظان نکني گوش، غير آن ساعت
که نام جنت و حلواي رايگان شنوي

ديوان انوري

وصل تو اگر به جان بيابد دل
انصاف بده که رايگان يابد

به سر او که عشق او به سرم
يک بلا رايگان نمي آرد

يعلم الله که گرد موکب عشق
گر به جانست رايگان باشد

گرد ترا دل همي چنان خواهد
که دل از بنده رايگان خواهد

سوديست تمام اگر دلي را
يک غم ز تو رايگان برآيد

دل مرا گفت هم به از هيچت
رايگان هجر يافتم نه بسم

روز را رايگان ز دست مده
نيست امکان آنکه باز رسد

اي نامتحرک حيواني که تويي
اي خواجه رايگان گراني که تويي

ديوان باباطاهر

غم عشقت ز گنج رايگان به
وصال تو ز عمر جاودان به

ديوان بيدل دهلوي

کس رايگان نچيد گل از باغ اعتبار
آب عقيق و نشه مي نيز خون بهاست

جان به پيش چشم بيباکت ندارد قيمتي
رايگان اين گوهر از دست سپاهي ميرود

مزد تلاش علم و عمل خجلت است و بس
از عالم کرم طلب رايگان کنيد

شراري چند سامان کن اگر در خود زدي آتش
نمي تابد بکام بينوايان رايگان انجم

ديوان پروين اعتصامي

رواني که ايزد ترا رايگان داد
بگيرد يکي روز هم رايگاني

آنکه داد اين دوک، ما را رايگان
پنبه خواهد داد بهر ريسمان

وديعه ايست سعادت، که رايگان بخشند
درين معامله، ارزاني و گراني نيست

بهاي هر نم ازين يم، هزار خون دل است
نخورده باده کسي، رايگان ازين ساغر

متاعي که من رايگان دادم از کف
تو گر ميتواني، مده رايگاني

شاهنامه فردوسي

کجا گيو و گودرز کشوادگان
که سر داد بايد همي رايگان

دريغ آن سوار گرانمايه نيز
که افگنده شد رايگان بر نه چيز

نجست از کسي باژ و ساو و خراج
همي رايگان داشت آن گاه و تاج

نداد آن سر پر بها رايگان
همي تاخت تا آذر ابادگان

ديوان خاقاني

بوديم گوهري به تو افتاده رايگان
نشناختي تو قيمت ما از سر جفا

عاشق آن است کو به ترک مراد
هرچه هستي است رايگان بخشد

پاي خاکي کن در آکز چشم خونين هر نفس
گوهر اندر خاک پايت رايگان خواهم فشاند

صبح بي منت از براي دلم
نافه ها داشت رايگان بگشاد

خاقاني را هزار گنج است
يک يک به تو رايگان فرستيم

خاک در تو هر آنکه بوسيد
جز گوهر رايگان نديده است

گاهي کبودپوش چو خاک است و همچو خاک
گنجور رايگان و لگذ خسته عوام

اول بيار شير بهاي عروس فقر
وانگه ببر قباله اقبال رايگان

چند چون هدهد تهدد بيني از رنج و عذاب
تو براي رهنماي ملک پيک رايگان

قمري درويش حال بود ز غم خشک مغز
نسرين کان ديد کرد لخلخه رايگان

اين همه گفتم به رايگان نه بر آن طمع
کافسر زر يابم از عطاي صفاهان

تا به ديگ مغز خود خود را مزورها پزند
ار سرشک نو زرشک رايگان انگيخته

در موکبت براي خبر چون کبوتران
شام و سحر دو نامه بر رايگان شده

مرا چشم درد است و گشنيز نيست
تو را توتيا رايگان مي دهد

در جهان کس نيست اندوه جهان کس مخور
کوس عزلت زن دوال رايگان کس مخور

آن يک دو نفس که دارد از عمر
با شاهد رايگان زند صبح

از کيسه سال و مه چو آن پنج
دزديده رايگان چه باشي

دست صبح از عنبر و کافور و مشک
صد مثلث رايگان آميخته

وز مزاج مي به روي خاصگان
صد دواج رايگان پوشيده اند

پيش خاک در تو چشم از در
صد طويله به رايگان بگسست

ليک از آن در خطم که از خط تو
نافه ها رايگان همي ريزد

بهر دستينه رباب از جام و مي
زر و بسد رايگان برخاسته

عارفان اجرام را در راه امر
هفت پيک رايگان دانسته اند

ديوان خواجوي کرماني

ببازار او نقد دل چون فرستم
که قلبست و کس رايگان برنگيرد

ديوان رهي معيري

موي سپيد را، فلکم رايگان نداد
اين رشته را به نقد جواني خريده ام

ديوان سلمان ساوجي

از حلقه دو زلف تو عطارد باد صبح
بويي به عالمي دهد و رايگان دهد

صدگنج شايگان کنم اندر هر آستين
بهر نثارش از گهر رايگان چشم

نسيمي از سر زلفش بيار و جان بستان
به پايمرد بگويم به رايگان برسان

بهاي يک سر مويش، دو عالم مي دهد سلمان!
هنوزش گر بدست، افتد متاعي رايگان باشد

به هندو رايگان افتاد ازو بستان به ترکي ده
که هندو قدر نشناسد متاع رايگاني را

ديوان سنايي

اين عجب تر آنکه عشقت رايگان
چشم من پر لولو خوشاب کرد

بلفضولانرا سوي تو راه نبود تا بود
کبريا در بادبان رايگان آباد تو

رايگان اين خبر اي دوست به هر کس ندهند
مشک گر چند کسادست چنين ارزان نيست

وگر کلي موجودات روحاني و جسماني
ببخشد بر چنين يک بيت حقا رايگان دارد

برين خاکدان پر از گرگ تا کي
کني چون سگان رايگان پاسباني

حديقة الحقيقة و شريعة الطريقة سنايي

زان همي رايگان بميري تو
کز پي لقمه در زحيري تو

ناگرفته به رشوت از دين نور
رايگان ديو را شده مزدور

دوست گز را نه رايگان دارد
کو زر و سيم در دهان دارد

دشمنش دل نهاد بر کم دل
بي بها رايگان خورد غم دل

تن بد را بهاش جان خواهد
دل نيک تو رايگان خواهد