ديوان پروين اعتصامي

خوش آنکس، کز سر صدق و نيازي
کند در سجدگاه دل، نمازي

موشکي را بمهر، مادر گفت
که بسي گير و دار در ره ماست

تله محکمي به پشت در است
گربه فربهي است، ميان سراست

هر نشيمن، نه جاي هر شخصي است
هر گذرگه، نه در خور هر پاست

نشنيدم بنا، چنين محکم
گر چه در دهر، صد هزار بناست

موشک از شوق جست و شد بدرون
تا که او جست، بانگ در بر خاست

گفت پروانه پر سوخته اي
که ترا چشم، بايوان و در است

من عمر خويش، چون تو نخواهم تباه کرد
در سعي و رنج ساختن آشيانه اي

هر کس که توسني کند، او را کنند رام
در دست روزگار، بود تازيانه اي

بسيار کس، ز پاي در آورد اسب آز
آن را مگر نبود، لگام و دهانه اي

مرا بچرخ برافراشت بردباري، سر
تو گه باوج سمائي و گاه در بن چاه

بنزد اهل خرد، سستي و سبکساريست
در اوفتادن بيجا و جستن بيگاه

قويتري ز تو، روزي ز پا در افکندت
بيک دقيقه، ز من هيچتر شوي ناگاه

من از کجا و فتادن بمطبخ دهقان
مگر نبود در اين قريه، هيزم ديگر

فکند بي سببي در تنور پيرزنم
شوم ز خار و خسي نيز، عاقبت کمتر

بکوي نيکدلان، نيست جز نکوئي راه
بسوي کاخ هنر، نيست غير کوشش در

اگر ز کار بد نيک خويش، بي خبري
دمي در آينه روشن جهان، بنگر

براي معرفتي، جسم گشت همسر جان
براي بوي خوشي، عود سوخت در مجمر

کاشکي، وقت را شتاب نبود
فصل رحلت در اين کتاب نبود

ما نديديم و راه کج رفتيم
ور نه در راه، پيچ و تاب نبود

اينکه خوانديم شمع، نور نداشت
اينکه در کوزه بود، آب نبود

نکشيد آب، دلو ما زين چاه
زانکه در دست ما طناب نبود

دکان کيد، برو جاي ديگري بگشاي
فروش نيست در آنجا که من دکان دارم

در آن همسايگي، گرگي سيه کار
شدي همواره زان خفتن، خبردار

شبان را ديو خواب افکنده در دام
بدام افتند مستان، کام ناکام