ديوان پروين اعتصامي

شبانگه در دلي تنگ آرميدم
شدم اشکي و از چشمي چکيدم

تو بنشين در دلي کاز غم بود پاک
خوشند آري مرا دلهاي غمناک

پرويزنست سقف من، از بس شکستگي
در برف و گل چگونه تواند کس آرميد

هنگام صبح در عوض پرده، عنکبوت
بر بم و سقف ريخته ام تارها تنيد

در باغ دهر بهر تماشاي غنچه اي
بر پاي من بهر قدمي خارها خليد

در خور دانش اميرانند و فرزندانشان
تو چه خواهي فهم کردن از کتاب اي رنجبر

در راه تو کند آسمان چاه
کار تو زمانه کرد دشوار

هشدار، بسيست در پس و پيش
بيغوله و پستي و بلندي

نشود هيچگاه پيرو جهل
هر که در راه علم، رهسپر است

هنر و فضل در سپهر وجود
عالم افروز چون خور و قمر است

همتراز وي گنج عرفان نيست
هر چه در کان دهر، سيم و زر است

فضل، خود همچو مشک، غماز است
علم، خود همچو صبح، پرده در است

چون بنائي است پست، خود بيني
که نه اش پايه و نه بام و در است

در تو برقي ز نور دانش نيست
همه باد بروت بي ثمر است

جز تو در ديگ، هر چه ريخته اند
تو گمان ميکني که خار و خسي است

کارگر هر که هست محترمست
هر کسي در ديار خويش کسي است

در چمن آمد غزلي نغز خواند
رقص کنان بال و پري برفشاند

گر نروي راست در اين راه راست
چرخ بلند از تو کند بازخواست

گر نشوي پخته در اين کارها
دهر بدوش تو نهد بارها

در صف گلشن نه چنان ديدمت
رقص کنان، نغمه زنان ديدمت

گفت که در خانه مرا سور نيست
ريزه خور مور بجز مور نيست

رو که در خانه خود بسته ايم
نيست گه کار، بسي خسته ايم

دانه و قوتي که در انبان ماست
توشه سرماي زمستان ماست

مورچه گر وام دهد، خود گداست
چون تو در ايام شتا، ناشتاست

به جرم يک دو صباحي نشستن اندر باغ
هزار قرن در آغوش خاک بايد خفت