ديوان بيدل دهلوي

خلق زحمت ميکشد در خورد تمييز فضول
ناقه مست و بار بر دوش شتربان يافتم

هر کرا جستم چو من گمگشته تحقيق بود
بي تکلف کعبه راهم در بيابان يافتم

درين گلشن خم تسليم هر شاخ گلي دارد
بذوق سجده خود را در جواني پير ميخواهم

ندارد دشت امکان آنقدر ميدان آزادي
نگاه آهوم ناچار پا در قير ميخواهم

چسان آيد زشمع کشته (بيدل) محفل آرائي
زبان در سرمه خوابيده است و من تقرير ميخواهم

چه دولتيست که در ياد آن بهار تبسم
نفس قدح بکف و ناله گل بچنگ برآرم

بدل چندانکه ميجويم سراغ خود نمي يابم
نميدانم چه بودم در خيالش مضمحل گشتم

شرار سنگم و در فکر کار خويش ميسوزم
بچشم بسته شمع انتظار خويش ميسوزم

درين گلزار عبرت باد در دستست کوششها
عبث همچون نفس رنگ بهار خويش ميسوزم

دم نائي بذوق ناله آسودن نميداند
نفسها در قفاي نيسوار خويش ميسوزم

هواي عالم غفلت تحير شعله ئي دارد
که در آغوش خود دور از کنارش خويش ميسوزم

نفس وقف تمناها نگه صرف تماشاها
دماغي دارم و در گير و دار خويش ميسوزم

توان در صافي آئينه عرض نقشها ديدن
جهاني از دل بيمدعاي خويش ميجويم

از افسون جرسها محملي پيدا نشد (بيدل)
کنون آواز پايش در صداي خويش ميجويم

شعله بيطاقتي افسرده در خاکسترم
صد شرر پرواز دارد بالش خواب از سرم

در غبار نيستي هم آتشم افسرده نيست
داغ چون اخگر نمکسود است از خاکسترم

ميروم از خويش در هر جنبش آهنگ شوق
طاير رنگم غبار شوخي بال و پرم

تخم اشک حيرتم بي ريشه نظاره نيست
در گره چون رشته پنهانست موج گوهرم

زداغ اخترم مشکل که بردارد سياهي را
دهد چون مردمک هر چند گردون غوطه در نورم

ندارد درد دل سازي که بندي پرده بر رازش
چرا عريان نباشم در غبار ناله مستورم

نه از دنيا غم انديشه نه عقبائيست در پيشم
مقيم حيرت خويشم ازين پسکوچها دورم

درين محفل که پردازد بداد ناتوان من
شنيدن در عدم دارد ماغ ناله مورم

مايه همين عبرتست در گره اشک و آه
آنچه زما واکند مزد کشيدن دهيم

غبار صبحم از پرواز موهومم چه ميپرسي
پري بودم که در چاک قفس کردند تقسيمم

زقدر خلق (بيدل) صرفه در نيمي نميباشد
بر اعداد همه هر گه مضاعف مشوم نيمم