ديوان پروين اعتصامي

گفت در ويرانه دهر سپنج
گنج ما اين فوطه بود، از مال و گنج

شاهنامه فردوسي

به رنجست گنج و به نامست رنج
همانا که نامت به آيد ز گنج

در گنج دينار بگشاد و گفت
که گنج از بزرگان نشايد نهفت

که جويد بآزرم من رنج خويش
ازان پس کند گنج من گنج خويش

همه گنج توران شما را دهم
بران گنج دادن سپاهي نهم

جز از گنج ارجاسپ چيزي نماند
همه گنج خويشان او برفشاند

چه بايد مرا بي تو گنج و سپاه
همان گنج و تخت و سپاه و کلاه

به بخشش همي گنج بپراگند
به دانايي از گنج نام آگند

فرستم به گنج تو از گنج خويش
همان نيز ورزيده رنج خويش

فرستمت چندان گهرها ز گنج
کزان پس نبيني تو از گنج رنج

همي رنج ما جويد از بهر گنج
همه گنج گيتي نيرزد به رنج

کجا گنج دهقان بود گنج اوست
وگر چند بر کوشش و رنج اوست

کجا ديده بد رنج از گنج اوي
نه هم گوشه بد گنج با رنج اوي

که هر شاه کز داد گنج آگند
بدانيد کان گنج نپراگند

نخواهيم آگندن زر به گنج
که از گنج درويش ماند به رنج

بدو گفت بنگر که بر گنج نام
نويسد کسي کش بود گنج کام

کسي کش نيازست آيد به گنج
ستاند ز گنج درم سخته پنج

ز گفت ستاره شمر جست گنج
وگرنه نبودش خود از گنج رنج

ز گنج تو آگنده تر گنج او
ببايد گسست از جهان رنج او

نگردد سپاه انجمن جز به گنج
به بي مردي آيد هم از گنج رنج

به شاه جهاندار دادند گنج
به چنگ آمدش گنج چون ديد رنج

بياوردم اکنون همه گنج روم
که روشن روان بهتر از گنج و بوم

بدو ده همه گنج نابرده رنج
تو جان برادر گزين کن ز گنج

اگر چند بفزايد از رنج گنج
همان گنج گيتي نيرزد به رنج

بيامد خرد يافته سوي گنج
به گنج ور بسيار ننمود رنج