اسرار نامه عطار

بماندي گوش بر در، چشم بر راه
ببر پي تا بيابي پير آگاه

اگر خواهي که در را باز يابي
به عجز اقرار ده تا باز يابي

بسي سکان درين دريا باستاد
چو آب از سر بشد در قعر افتاد

بسي گفتيم کز اهل درونيم
هنوز از ابلهي از در برونيم

گهي با کافران در جنگ بوديم
گهي با آتش اندر سنگ بوديم

گهي سجاده بر دوش اوفکنديم
گهي در بحر دل جوش اوفکنديم

گهي سر بر سر زانو نهاديم
گهي در هاي وهوي هو فتاديم

گهي با باز جان پرواز کرديم
گهي صد در به آهي باز کرديم

بسي در پويه اين راز گشتيم
کنون بر نا اميدي باز گشتيم

چه گر کوه اين حقيقت را کمر بست
بريخت آخر که بادش بود در دست

اگر خورشيد گويم بارخي زرد
شود در گوش هر شب هم بدين درد

زمين خود خاک بر سر دارد از غم
فلک سرگشته در افسوس و ماتم

دهان آلوده عرش و در شکم هيچ
گرفته لوح لوح از سر قلم هيچ

همه چون حلقه بر درماند گانيم
همه در کار خود درماندگانيم

من مسکين بسي بيدار بودم
به عمري در پي اين کاربودم

درين دريا بسي کشتي براندم
به آخر رخت در دريا فشاندم

عجايب قصه و پوشيده کاريست
در اين انديشه ام من روزگاريست

دريغا در هوس عمرم تلف شد
که عمراز ننگ چون من نا خلف شد

چو شيرم گشت مويم در نظاره
هنوز از حرص هستم شير خواره

بدل سختم ولي در کار سستم
بسي رفتم بر آن گام نخستم

بزد يک نعره و در جوش آمد
که تا ديري از آن با هوش آمد

چو بگشادند چشمم شد در ستم
که چندين رفته بر گام نخستم

بقاي ما بلاي ماست ما را
که راحت در فناي ماست ما را

همه کام دلم از خود فنا نيست
که در عين فنا عين بقا نيست

ترا با تو چو چيزي در ميانست
کناري گير کاين جا بيم جانست

خوش است اين کهنه دير پر فسانه
اگر نه مردنستي در ميانه

کسي کو بوي عودش خوش شنودست
چه خوش است که آن خود در اصل دودست

ترا اينجا سر بزمي نماند
که سگ در ديده قندز مي نمايد

لعاب کرم را دادي بخون رنگ
که آمد اطلس روميم در چنگ

گرش گنجي بود هرگز نيابي
که نتوان گشت عمري در خرابي

ز جوشن دادنش در دست با دست
که آن جوشن به ماهي نيز دادست

چه سود از آردت صد تيغ در بر
که کبک کوه را تيغ است بر سر

زهي شد در گلويت گر زهت کرد
که آماسي بود گر فربهت کرد

چو در آن آب از چشمت بريزد
که تا برخيزد آتش يا نخيزد

ز عالم چشمه حيوان لذيذست
ولي در ظلمت آن هم ناپديدست

اگر تيغ است کان را گوهري هست
گهر در آهنست آن چون دهد دست

يکي خادم که کافورش بود نام
سيه تر زو نيفتد زاغ در دام

خوشي اين جهان بر تو شمردم
که من در زندگي زين قصه مردم

سزد گر سينه پرآتش شوي زو
که در وقت گرستن خوش شوي زو

برو خوشي عالم سر فروپوش
سخن در پرده دل دار خاموش

هزاران حرف ناکامي بخوانيم
که تا در عمر خود کامي برانيم

برو تن در غم بار گران ده
بسي جان کن چو جان خواهند جان ده

چه خيزد از تو اي افتاده در دام
صبوري کن صبوري و بيارام

که گفتت ک آتشي در خويشتن زن
مکن خاک از سر خود بازتن زن

مزن سر بر زمين اي مرد غمناک
که سر بر خشت خواهي بود در خاک

نچخ چندين چو ناکام اوفتادي
فرو ده تن چو در دام اوفتادي

چو سيمي دست داد آن مرد درويش
سوي قصاب راه آورد در پيش

فراغت بين که در بنياد کارست
مچخ کين کار ساز استاد کارست

سخن در پرده گوي از پرده سازي
رها کن اين خيال و پرده بازي

جوامردا سخن در پرده مي دار
که با هر دون نشايد گفت اسرار