منطق الطير عطار

صد هزاران مرغ در راه آمدند
سايه وان ماهي و ماه آمدند

شورشي بر وي پديد آمد به زور
گفت يا رب در دلم افتاد شور

با چنين درگه که در رفعت تر است
اين چنين خالي ز مشتاقان چراست

در بياباني که طاوس فلک
هيچ مي سنجد درو بي هيچ شک

کي بود مرغي دگر را در جهان
طاقت آن راه هرگز يک زمان

پس بدو گفتند اي داناي راه
بي ادب نتوان شدن در پيش شاه

هر يکي راهست در دل مشکلي
مي ببايد راه را فارغ دلي

زآنک مي دانيم کين راه دراز
در ميان شبهه ندهد نور باز

دل چو فارغ گشت، تن در ره دهيم
بي دل و تن سر بدان درگه نهيم

هر دو آنجا برکشيدند آن زمان
غلغلي افتاد ازيشان در جهان

لحن ايشان هرکه را در گوش شد
بي قرار آمد ولي مدهوش شد

چون تو جويايي و ماجويان راست
در ميان ما تفاوت از چه خاست

تو مکن در يک نفس طاعت رها
پس منه طاعت چو کردي بر بها

در بن دريا فکنده بود شست
شه سلامش کرد و درپيشش نشست

خونيي را کشت شاهي در عقاب
ديد آن صوفي مگر او را به خواب

در بهشت عدن خندان مي گذشت
گاه خرم گه خرامان مي گذشت

صوفيش گفتا تو خوني بوده اي
دايما در سرنگوني بوده اي

هرک چشم دولتي بر وي فتاد
جانش در يک دم به صد سر پي فتاد

پير ما لابد راه آمد ترا
در همه کاري پناه آمد ترا

نه ترا چشمست و نه ره کوته است
پير در راهت قلاوز ره است

شاه با او گفت اي درويش من
چيست کار تو بگو در پيش من

پيرمردي ام معيل و بارکش
روز و شب در دشت باشم خارکش

کوههاي آتشين در ره بسيست
وين چنين کاري نه کار هرکسيست

صد هزاران سر درين ره گوي شد
بس که خونها زين طلب در جوي شد

صد هزاران خلق همچون کرم زرد
زار مي ميرند در دنيا به درد

ما اگر آخر درين ميريم خوار
به که در عين نجاست زار زار

چون خطاها در جهان بسيارهست
يک خطا ديگر همان انگار هست

عشق چون در سينه منزل گرفت
جان آن کس راز هستي دل گرفت

مرد را اين درد در خون افکند
سرنگون از پرده بيرون افکند

مرد چون افتاد در بحر خطر
کي خورد يک لقمه هرگز بي خبر

هفته اي باژنده در گوشه
گرسنه افتاده بد بي توشه اي

آتشي افتاد اندر جان پير
در تگ استاد و برآمد زو نفير

عاقبت مي رفت چون ديوانه اي
خويش را افکند در ويرانه اي

چون در آن ويرانه شد خوار و دژم
ديد با جاروب خود غربال هم

چون نهادي نان تنها در کنار
درفزودم نان خورش، منت بدار

در خزانه ات جامها جمله بسوخت
کين همه ژنده همي بايست دوخت

کار آسان نيست با درگاه او
خاک مي بايد شدن در راه او

رابعه در راه کعبه هفت سال
گشت بر پهلو زهي تاج الرجال

چون بديدم روز بازاري چنين
او فکندي در رهم خاري چنين

يا مرا در خانه من ده قرار
يا نه اندر خانه خويشم گذار

بود در کنجي يکي ديوانه خوار
پيش او شد آن عزيز نامدار

نيم سارخکي چو در نمرود شد
مغز آن سرگشته دل پر دود شد

چون مگس آلوده باشد بي خلاف
کي رسد سيمرغ را در کوه قاف

مدتي ديگر ز راه افتاده بود
در همه نوعي گناه افتاده بود

بعد از آن دردي درآمد در دلش
وز خجالت کار شد بس مشکلش

روز و شب چون قليه وي بر تابه اي
دل پر آتش داشت در خونابه اي

گر غباري در رهش پيوست بود
ز آب چشم او همه بنشست بود

گفت مي گويد خداوند جهان
چون در اول توبه کردي اي فلان

بازآي آخر که در بگشاده ايم
تو غرامت کرده باز ايستاده ايم

يک شبي روح الامين در سد ره بود
بانگ لبيکي ز حضرت مي شنود