کشکول شيخ بهايي

اگر زمن طلبي جان چنان بيفشانم
که آب در دهن حاضران بگردانم

در عرصات همچنان روي گشاده اندرآ
تا بدعا بدل شود دعوي دادخواه تو

گفتم از مدرسه پرسم سبب حرم مي
در هر کس که زدم بيخود و لايعقل بود

خواستم سوز دل خويش بگويم با شمع
بود او را بزبان آنچه مرا در دل بود

آن يار که عهد دوستداري بشکست
ميرفت و منش گرفته دامن در دست

با قد خميده چون صراحي شب و روز
در «قهقهه »ام وليک خون ميگريم

... لباس حزني است که در ماتم جواني بتن کرده ام. ...

بر در خانه ات قرني ايستادم شود که بوصل نايل شوم.

و محنت من در عشق او جز دايره اي نبود که آغاز و انجامش يکي است.

کسي که تمامي عمر را در جهت سود اهل خويش بکوشد، بحکمت نرسد.

و نيز اميدي در بلايا بتو نميتوان داشت، بگذار مجسمه اي از گل چون ...

... فزوني آروزها مرا در اين سرزمين برفت و آمد بسيار واداشته است. ...

مرا در عشق تو نکوهش کردند و ندانستند که شوق موجب سعادت من است.

... من اين حکايت را در کتاب موسوم بسوانح سفر حجاز بفارسي چنين سروده ...

عارفي از منعمي کرد اين سوال
کاي ترا دل در پي مال و منال

گفت افزون است از عدو شمار
کار من آن است در ليل و نهار

عارفش گفت اين که بهرش در تکي
حاصلت زان چيست؟ گفتا اندکي

گفت عارف اين که هستي روز و شب
از پي تحصيل آن در تاب و تب

شغل آن را قبله ي خود ساختي
عمر خود را بهر آن در باختي

قاتلش غازي است در ره دين
باز مقتول او شهيد گزين

اي عين بقا درچه بقائي که نئي
در جاي نئي کدام جائي که نئي

در جنت فردوس سري را نگذارند
کز داغ غلامي تواش پته نباشد

... را ناگزير زوالي در پي. ...

در نحو عربي، جز در سه حالت پديد مي آيد، به واسطه ي حرف جر، به ...

بسا منکر که آمد تيغ در مشت
مرازد تيغ وشمع خويش را کشت

من از دامن چو دريا ريخته در
گريبانم ز سنگ طفل ها پر

آنچه از حروف و کلمات در قرآن آمده است، به قرار زير است:

آن عرابي بشتر قانع و شير
در يکي باديه بد مرحله گير

ناگهان جمعي از ارباب قبول
شب در آن مرحله کردند نزول

آمد آن طرفه عرابي از راه
ديد آن بدره در آن منزلگاه

ورنه تا جان بود اندر تنتان
در تن از نيزه کنم روزنتان

اگر در هر امري، دوست خويش سرزنش کني، ديگر کسي که سرزنشش نکرده ...

و اگر در خرد چون من بود، بردباري پيشه کنم تا بزرگوارتر از همگن ...

ترا تاهست ناهموارئي در خود غنيمت دان
درشتيهاي دور چرخ را کان هست سوهانش

ديگري گفت: در اين روزها که چونان پرندگان درگذرند، توشه ي آخرت ...

... تو بي آن که داني در تو است، و بيماريت نيز هر چند انکار کني در ...

گفتم همه ملک حسن سرمايه توست
خورشيد فلک چو ذره در سايه ي توست

در خواب مده رهم به خاطر که مباد
بيدار شوي زاضطراب دل من

اي دل طلب علوم در مدرسه چند
تحصيل اصول و حکمت و هندسه چند؟

ابراهيم خواص در هيچ شهر بيش از چهل روز نمي ماند.

... بدنيا آمديم، غافل در آن مانديم و ناخشنود ترکش کنيم. ...

در اين پرده يک رشته بيکار نيست
سر رشته بر کس پديدار نيست

گفت: در خانه ي اويم همه عمر
خاک کاشانه اويم همه عمر

سازگار تو بود در همه کار
بر مراد تو بود کارگزار

گفت: رورو که عجب بي خبري!
به کزين گونه سخن در گذري

چشمي داري و عالمي در نظر است
ديگر چه معلم، چه کتابت بايد

با بزرگي که در آن کشور بود
بر سر اهل صفا سرور بود

هست از اين طعم در اين منزلگاه
پنجه ي کسب خلايق کوتاه

چون مه چارده در حسن تمام
بر سر سر و کله گوشه شکست

شيوه ي جلوه گري کرد آغاز
آن فروزان چو مه در برو بوم