ديوان ناصر خسرو

دين ز فعل بد نماند پاک جز در پاک دل
شير پاکيزه کجا باشد در آلوده لگن؟

در اين ايوان بسي گشتي و خلقان شد تنت واخر
نبينم با تو چيزي من همي جز باد در انبان

سخن را جامه معني باشد، اي عريان سخن خواجه،
تو در خزي و در ديبا چرا گوئي سخن عريان؟

کاني است در اين گوي پر از گوهر و دانه
زين چشم بر اين گوهر مانده است در اين کان

مرغ است همان طوطي و هم جغد وليکن
اين از در قصر آمد و آن از در ويران

دانه مراين را به خوشه ها در خانه است
بيخ مر آن را به زير خاک در آهون

اي رفته چهل سال به تن در ره دنيا،
گمراه چرا شد دل هشيار تو در دين؟

پيري اگر تو درون شوي ز در شهر
سخت کند بر تو در به تنبه و فانه

من به يمگان خوار و زار و بي نوا کي ماندمي
گرنه کار دين چنين در شور و در غوغاستي؟

همه احوال دنيائي چنان ماهي است در دريا
به دريا در تو را ملکي نباشد ماهي، اي غازي

چرا در جستن دانش نگيرد آزت، اي نادان،
اگر در جستن چيزي که آنت نيست با آزي؟

چو در تاريک چه يوسف منور مشتري در شب
درو زهره بمانده زرد و حيران چون زليخائي

سايه توست اين جهان دايم دوان در پيش تو
در نيابد سايه را کس، بر پيش تا کي دوي؟

روز خيبر چونکه بوبکر و عمر آن در نکند
تا علي کند آن قوي در زان حصار، اي ناصبي؟

تو را به حجر گکي تنگ در ببست حکيم
نه بند در تو چنين از چه شادمان شده اي؟

خسرو و شيرين نظامي

لب و دندانش از آن در سنگ زد چنگ
که دارد لعل و گوهر جاي در سنگ

ز دل کوري به کار دل فرو ماند
در آن محنت چو خر در گل فرو ماند

دل آن به کو بدان کس وا نبيند
که در سگ بيند و در ما نه بيند

شکر برداشت شمع و در شد از در
که خوش باشد به يک جا شمع و شکر

نه کس با من شبي در پرده خفته است
نه درم را کسي در دور سفته است

شرف نامه نظامي

ز لعل و ز در گردن و گوش پر
لب از لعل کاني و دندان ز در

ديوان وحشي بافقي

ببين وحشي که در خوناب حسرت ماند پا در گل
کسي کو بگذراندي تشنه از آب بقا خود را

گر به بدنامي کشد کارم در آخر دور نيست
من که نشنيدم در اول پند نيک انديش را

دورم از خاک در يار و ، به مردن نزديک
چون کنم چاره من چيست در اين باب امشب

دوش در مجلس به بوي زلف او آهي زدم
آتشي افتاد در مجمر که دود از عود خاست