ديوان شمس

گر غايبي ز دل تو در اين دل چه مي کني
ور در دلي ز دوده سودا چگونه اي

در آينه نظر کن و در چشم خود نگر
صد جان گره گره شده از وي به ساحري

صد بر و بحر و چرخ و فلک در فضاي غيب
در پا فتاده باشد چون نقش سرسري

هين دل خود را تمام در کف دلبر سپار
تا که نپوسد دلت در حسد و کينه اي

بنگر در ماهيي نان وي و رزق او
بحر بود پس تو در عشق از او کمتري

در اين منازل گردون در اين طواف همايون
گر از قضا مه ما را به اتفاق بيابي

تو خفته باشي و آن عشق بر سر بالين
برآوريده دو کف در دعا و در زاري

در آن الست و بلي جان بي بدن بودي
تو را نمود که آني چه در غم ايني

تو را يکي پر و باليست آسمان پيما
چه در پي خر و اسپي چه در غم زيني

قراضه هاست ز حسن ازل در اين خوبان
در آب و گل به چه آمد پي خوش آييني

تو آفتاب و دلم همچو سايه در پي تو
دو چشم در تو نهاده ست و گشته هرجايي

ميان جمع مرا چون قدح چه گرداني
چو شمع را تو در اين جمع در نمي آري

اي جان اسير تني وي تن حجاب مني
وي سر تو در رسني وي دل تو در وطني

اين همه ترس و نفاق و دودلي باري چيست
نه که در سايه و در دولت اين مولايي؟!

اي ديده خوبان چين در روي تو ناديده چين
دامن ز گولان در مچين مخراش رخسار رضا

يک مسئله مي پرسمت اي روشني در روشني
آن چه فسون در مي دمي غم را چو شادي مي کني

سوگند خوردست آن صنم کين باده را گردان کنم
يک عقل نگذارم بمي در والد و در والده

اي عجب آن لب او تا چه دهد در دم صلح
چونک در خشم کمين بخشش او جان باشد

اي عقل و روح مستت آن چيست در دو دستت
پيش آر و در ميان نه، پنهان مدار جانا

در حلقه آن سلطان، در حلقه نگينم من
اي کوزه بمن بنگر، من وردم و شه قندست

در آخر آن گاوان، آخر چه کني مسکن؟!
مسکين شو و قربان شو، در طوي چنان خاقان

جوابش داد غنچه، توز پا و سر خبر داري
تو در دام خبرهايي، چو در تاريخ ايامي

هرکسي برات حفظ ما دارد در زه قبا
در بر و بحر اگر رود باشد راد و محترم

نه تو آني که اگر بر سر گوري گذري
در زمان در قدمت چاک زند مرده کفن؟

ني در هواي نانمي، ني در بلاي جانمي
ني بر زمين چون کوهمي، ني بر هوا چون گردمي