ديوان قاآني

ياد او عقلست ازان در هر سري دارد وطن
مهر او روحست ازان در هر دلي دارد قرار

در رضاي ايزد و اخلاق نيک و حکم شرع
در ولاي خواجه و انفاق مال و نظم کار

در دل ساغر شراب هست چو آتش در آب
طرفه که هست آب خشک و آب روانست نار

جاهل از آن در ستيز عاقل از آن صلح خيز
انده از آن در گريز شادي از آن برقرار

مراست در دل از آن زلف پر شکنج شکنج
مراست در سر از آن چشم پرخمار خمار

آبروي هر دو را آبست فرق اينست و بس
کاب من در نطق جاري آب او در جويبار

آب نهر او همي غلطان دود در پاي گل
آب شعر من همي غلطان دود در روي يار

در دوشبرت جاي و گر فر نهان سازي عيان
ذره يي نتواند از تنگي خزد در روزگار

رنج و راحت هر دو همسنگند در ميزان عشق
شير و قطران هر دو همرنگند در شبهاي تار

گر خيل عزم او گيرد محاسب در ضمير
جمع و خرج هر دو گيتي يک دم آرد در شمار

باري از بيم تو هر جاکه رود در خطرست
هم مگر گيرد در سايه عفو تو قرار

در مال کس چو خواجه من باد بي طمع
در کار دين چو عاشق من باد پاکباز

در چنگ او چو طره من خام شصت خم
در دست او چو قامت من رمح هشت باز

تا با تو در و بام به رقص آيد از وجد
در رقص از آن روي يکي پرده درانداز

ز رمح خطي او مصر و شام در زنهار
ز تيغ طوسي او هند و روم در پرهيز

به سايل داد هر دري که يم در سينه مکنونش
به زاير ريخت هر زري که کان در کيسه مکنوزش

در آن روزي که چون کشتي زمين در لجه هيجا
بود از صدمه باد مخالف بيم طوفانش

ز شور باده درغم فرو رفت آنچنان در غم
که خاطر شد ز غم در هم چو گيسوي پريشانش

بود در شخص او پنهان همه گردون و اجرامش
بود در ذات او مضمر همه گيهان و ارکانش

چو خون در رگ به عرق سلطنت ساريست تأييدش
چو جان در تن به جسم مملکت جاريست فرمانش

قدش که هر که در آفاق مست و مشتاقش
لبش که هر چه در ايام محو و حيرانش

يکي شيرست آتش خوي و آهن دل که در هيجا
نمايد خشک چوبي در نظر بهرام چوبينش

يکي در چند جا تکرار جايز در قوافيش
نه تکراري که ديوان را رسد نقصان ز تدوينش

گهي از ياد دولتشه ز محنت لکنه در دالش
گهي از ذکر حشمت شه ز عسرت لثغه در شينش

گهي در شعر گفتن آن همه اصرار و تعجيلش
گهي در شعر خواندن اين همه انکار و تهدينش