ديوان شاه نعمت الله ولي

هر چه آيد در نظر نقش خيال او بود
لاجرم در حسن خوبان عقل ما حيران شود

جام مي عشق است که در دور روان است
در دور قمر هر که نظر کرد روان ديد

اي نور ديده ما در چشم ما نظر کن
کائينه اي است روشن آن رو در او توان ديد

نقشش نه خيالي است که در خواب توان ديد
يا ماه هلالي است که در آب توان ديد

هر ديده که او مست شد از جام الهي
در شيخ عيان بيند و در شاب توان يد

در ديده ما نور رخ يار توان ديد
ياري که نظر کرد در اين ديده عيان ديد

صاحب نظر آن است که در هر چه نظر کرد
در صورت آن شاهد معنيش روان ديد

جام جهان نما است که داريم در نظر
در وي نگاه کن که بيابي ز ما خبر

حديث جنت و حوران مگو در مجلس رندان
درآ در بزم سرمستان که اين جا حاليا خوشتر

جامي ز مي پر از مي در بزم ما روان است
در عين ما نظر کن آب و حباب بنگر

اگر آئينه اي خواهي که روي خود در آن بيني
ببين در ديده سيد نظر کن ناظر و منظور

دلم گنجينه عشق است و خوش گنجي در او پنهان
چنين گنجي اگر جوئي بجو در کنج ويرانش

دلم گنجينه عشق است و نقد گنج او در وي
اگر گنج خوشي جوئي بجو در کنج ويرانش

اگر در مجلس رندان زماني فرصتي يابي
ز ذوق اين شعر مستانه در آن مجلس فرو خوانش

اي نهان کرده در آن تنگ شکر بار نمک
بسته اي پسته خندان و در او بار نمک

عاشق مستم و در کوي مغان مي گردم
جام مي دارم و در دور روان مي گردم

از جام وحدت سرخوشم هر دم مئي در مي کشم
هر دم مئي در مي کشم ازجام وحدت سرخوشم

تا خيال روي او در آب ديده ديده ايم
در هوايش همچو ديده سو به سو گرديده ايم

مابه تخت نيستي خوش در عدم بنشسته ايم
فرش هستي سر به سر در همدگر پيچيده ايم

عشق آتشي گرفته و در جان ما زده
ما شمع وار ز آتش او در گرفته ايم

مدتي شد که به جان با تو در آميخته ايم
در سر زلف دل آويز تو آويخته ايم

در خرابات فنا جان بقا نوشيده ام
در عدم بنشسته ام خوش فارغ از هر دو جهان

داري هوا که گردي سردار بر در او
در پاي دار سر نه هم ترک دو سرا کن

گر در يتيم است و گر لؤلؤ لا لا است
در اصل همه قطره آبي است نظر کن

ذوق سرمستي اگر داري درآ در ميکده
آتشي در خود زن و چون خم مي خوش جوش کن