ديوان سنايي

مرده دل بوده ايم در بندت
از همه جان عليک عين الله

بند مادرزاد بايد همچو مرغابي به پاي
طوق ايزد کرد بايد در عنق چون فاخته

تا به روي آب چون مرغابيان داني گذشت
در هوا چون فاخته پري و بال آخته

در خيال عاشقان از زلف و رخ
صورت حال و محال انگيخته

بادبان راز اگر مجروح گردد ز آه ما
درپه اي از خامشي در بادبان راز ده

بنموده فلک مه نو و خود را
در زير سياه ابر پوشيده

دستان دو دست تو به عيوق رسيده
آوازه آواز تو در شهر فتاده

ابدال شکسته همه در راه تو توبه
زهاد گرفته همه بر ياد تو باده

درد صافي درده اي ساقي درين مجلس همي
تا زماني مي خوريم آسوده دل در ميکده

زان مي که چو از خم سفالين
تحويل کند در آبگينه

حاجي به شعاع او به شب در
تا مکه ببيند از مدينه

گر نفس تو در ره خداوند
چون خوک و چو خرس شد سمينه

گر زان که شوي ز نصرت حق
ماننده نوح در سفينه

باده را تا به باغ شايد برد
آنچنان در شرابخانه منه

در هر آن خانه اي که مي نبود
پاي اندر چنان ستانه منه

گر نخواهي که در تو پيچد غم
رنج بر طبع شادمانه منه

رو به گله باز شو ايرا هنوز
در خور پيوند سنايي نه اي

هر زمان بيني ز شور زلف او برخاسته
در ميان عاشقان آوازه آواره اي

خورشيد نهان شود ز گردون
چون تو به وثاق ما در آيي

ما را ز عشق کردي چو آسياي گردان
خود همچو دانه گشتي در ناو آسيايي

گه در زمين دلها پنهان شوي چو پروين
گاه از سپهر جانها چون ماه نو برآيي

خورشيدوار کردي چون ذره هاي عقلي
دلهاي عاشقان را در پرده هوايي

اي يافته جمالت در جلوه نخستين
منشور حسن و تمکين از خلعت خدايي

گويي مرا بجويي آخر کجا بجويم
در گرد گوي ارضي يا حلقه سمايي

اي تافته کمالت از چار سوي ارکان
پنهان ز هر دو عالم در صدر پارسايي

ما ز انتظار مرديم از عشق تو وليکن
در حجره غريبان تو خود درون نيايي

ني ني اگر نديدي رويت چگونه گفتي
در نظمهاي عالي وصف ترا سنايي

در فرقت تو عمر عزيزم به سر آمد
بر آرزوي آنکه تو روزي به من آيي

دانم که خلل نايد در حشمت او را
گر عاشق او باشد بيچاره گدايي

پيش تو همي گردم در خون دو ديده
مي بيني و مي پرسي اي خواجه کجايي

با خوي تو در کوي تو از ديده روانيست
کس را بگذشتن ز سر حد گدايي

گلشن گلخن شود چون به ستيزه کنند
در يک خانه دو تن دعوي کدبانويي

روبه بازي مکن در صف عشاق از آنک
زشت بود پيش گرگ شير کند آهويي

لولو حسن ترا در ستد و داد عشق
به ز سنايي مباد خود بر تو لولويي

اگر عاشقي کفر و ايمان يکي دان
که در عقل رعناست اين تندخويي

يقين دان که تو او نباشي وليکن
چو تو در ميانه نباشي تو اويي

در حجره مهجوران چون کلبه زنبوران
هم نيش کشيدستي هم نوش نهادستي

در غارت بي باران چون عادت عياران
هم چشم گشادستي هم گوش نهادستي

از جزع تو اقليمي در شور و تو از شوخي
لعل شکرافشان را خاموش نهادستي

تا مسند کفر اندر اسلام نهادستي
در کام دلم زهري ناکام نهادستي

زلف تو نيارامد يکساعت و دلها را
در حلقه مشکينش آرام نهادستي

در عالم حسن خود بي منت گردوني
هم صبح نمودستي هم شام نهادستي

در مجلس طنازي بر دست گرانجانان
از بهر سبکباري صد جام نهادستي

اگر در کوي قلاشي مرا يکبار بارستي
مرا بر دل درين عالم همه دشخوار خوارستي

اگر در پارسايي خود مرا او را دوستارستي
سنايي را به ماه نو نسيم نوبهارستي

هرانکو در دلست او را کنون اندر کنارستي
دلش همواره شادستي و کارش چون نگارستي

دلا تا چون سنايي در ره دين
طريق زهد و استغفار داري

ياري که نسوزد نه بسازد ز لب او
شايستي اگر در دل بيمار منستي

گر هيچ قبولم کندي سايه آن در
خورشيد کنون سايه ديوار منستي

عاشق بيچاره يي بي پرسشست آخر تنم
در حق بيمار خود تيمار ازين به داشتي