جمشيد و خورشيد ساوجي

ميان ياسمين و نسترن در
بلورين برکه اي چون حوض کوثر

چو پيري زاده از مادر شکوفه
زبان بنهاده سوسن در شکوفه

به سروي اين غزل مي خواند بلبل
سحرگه در مقام نغز با گل:

لاله زر آتشي است ناسره اش در ميان
لاجرم آن قيمتش نيست به بازار گل

قوس قزح در هوا تا سر پرگار زد
دايره لعل گشت نقطه پرگار گل

در چمني کآن صنم جلوه دهد حسن را
خار عجب گر کشد بار دگر بار گل

ملک با لشکري افزون ز باران
فرود آمد در آن خرم بهاران

سواري ديد بر شبرنگي از دور
چو در تاريکي شب شعله نور

در آن گلزار عمر افزاي مهتاب
ملک با ياوران بر گوشه آب

گل خندان به زير پر گرفتش
گشاد آغوش و خوش در بر گرفتش

ندانم تا کي اي عمر گرامي
چنين تو در سفر فرسوده ماني

مه و خور گرچه در بر داري از من
نديدي هيچ برخورداري از من

تو چون زلف ار نبودي فتنه بر روم
چرا گشتي چنين سرگشته در روم

از ديده دلم روز وداعش نگران شد
با قافله اشک در افتاد و روان شد

ز شمعت شعله اي در هر که گيرد
چراغ روشنش هرگز نميرد

در آن روز وداع آن ماه خوبان
لبم بر لب نهاد و گفت نرمک

همه شب با دو تن افسر در آن دشت
تماشا را بدان مهتاب مي گشت

چو مادر را بديد از دور بشناخت
صنم خود را به بيدستان در انداخت

غمت در دامن جان من آويخت
درين سودا ز خواب خوش برانگيخت

مرا ديدارش امشب در خيالست
زنان را يک نظر ديدن حلالست

شبست اکنون و از شب رفته يک بهر
رهي دورست ازين جا تا در شهر

خروش کره ناي و گردش گرد
به گردون در زحل را کور و کر کرد

به جاي ساعد سيمين خورشيد
حمايل کرد در بر تيغ جمشيد

چو کوه افشرد بر قلب سپه پاي
که در قلب همه کس داشت او جاي

چو خنجر در سر افشاني دليران
علم وار، آستين افشاند بر جان

علم بر ماه سر ساييده از قدر
سنان نيزه خوش بنشسته در صدر

سپاه شام در يکدم چو انجم
شدند از صبح تيغش يک بيک گم

ملک تا نيمروز ديگر از بام
همي زد تيغ چون خور در صف شام

ملک در پي شتابان گشت چون سيل
فغان الامان برخاست از خيل

به پيروزي و بهروزي از آن بوم
ملک جمشيد روي آورد در روم

به نازش در کنار آورد قيصر
هزارش بوسه زد بر روي و بر سر

چنان در روم سوري کرد بنياد
که شد زان سور عالي عالم آباد

همان در جلوه طاووسان آن باغ
به حنا پاي رنگين کرده چون زاغ

نشست آن آفتاب شام برقع
به پيروزي در آن برج مرصع

چو رويش ديد رو در حاضران کرد
کزين خوشتر چه آرايش توان کرد؟

رخش در آينه اين نظم شيرين
شکر را همچو طوطي کرد تلقين

اي آينه کرده در رخت روي اميد
بر چشمم ازين خط سيه روي، سپيد

چو مشاطه زدش در زلف شانه
نسيم اين بيت را زد بر ترانه:

از بس گره و پيچ که زلف تو نمود،
آمد شدن شانه در آن مشکل بود

در حل دقايق ارچه ره مي پيمود،
از مشکل زلف شانه مويي نگشود

روي تو که آتشي در آفاق نهاد،
بس داغ که بر سينه عشاق نهاد

چو آمد غمزه اش با ميل در ناز
فرو خواند اين رباعي ارغنون ساز:

خود را خجل و سرزده در گوشه کشيد
از دست بتم خاک سيه بر سر کرد

چو شد در چشم شوخش سرمه پيدا
بهار افروز خواند اين نظم غرا:

اي خاک در تو سرمه ديده ماه
خور از هوس خاک رهت چشم سياه

با خاک رهت که سرمه آرد در چشم
جز ميل که باد بر سرش خاک سياه؟

چو شيرين را به هودج در نشاندند
فرستادند و خسرو را بخواندند

ملک جمشيد مست از بزم مستان
خرامان رفت در خرم شبستان

به هر شمعي که ماهي برگرفته
فلک صد شمع انجم در گرفته

شب هندو به لالايي روارو
همي زد در رکاب آن مه نو