ديوان سنايي

نقش بند عقل و جان را پيش نقش روي او
دست در زير زنخ انگشت در دندان بماند

کفر و ايمان از نشان زلف و رخسار ويست
زان نشان روز و شب در کفر و در ايمان بماند

تا جمال قهر و لطفش سايه بر عالم فکند
شير در بستان فنا شد شير در پستان بماند

چون گشايد دست و دل در عدل و در احسان به خلق
بسته احسان و عدلش جمله انسان بماند

تا با کنون لائيان بودند خلقان چون ز عدل
يک الف در لا در افزودند الايي شدند

گاه آن آمد که اين معشوقه بدمست از نخست
پاي در صفرا نهند پس دست در حمرا زند

تهمت نهند بر من و معنيش کبر و بس
خود در ميان کار چو درزي و در زنند

خوش سخن شاهي کز اقبال کفش در پيش او
کشته بريان زبان يابد که در وي سم بود

ني در آن آثار گرز و ناچخ عنتر بود
نه در آن اسباب ملک کيقباد و جم بود

اين چنين ست ار براني تعبيه در راه عشق
هرکرا در دل محبت آتش اندر جان بود

سخت پي سست بود در طلب کوي وصال
هر کرا مفرش او در ره حق جان نشود

هر که در جست لقايت نبود راست چو تير
خواب در ديده او جز سر پيکان نشود

تا فلک در ضرر و نفع چو گوهر نبود
تا پري در عمل و چهر چو شيطان نشود

در تو حيواني و روحاني و شيطاني درست
در شمار هر که باشي آن شوي روز شمار

تو هنوز از راه رعنايي ز بهر لاشه اي
گاه در نقش هويدي گاه در رنگ مهار

خشم را زير آر در دنيا که در چشم صفت
سگ بود آنجا کسي کاينجا نباشد سگ سوار

بر در ماتم سراي دين و چندين ناي و نوش
در ره رعناسراي ديو و چندان کار و بار

اي درت ز بي برگان چون شاخ در آذر
وي دلت ز بخشيدن چون باغ در آزار

ما در طلب زلف تو چون زلف تو پيچان
ما در هوس چشم تو چون چشم تو بيمار

هيچ کس را نامدست از دوستان در راه عشق
بي زوال ملک صورت ملک معني در کنار

هر که مردست او بود در جستجو معني پرست
هر که زن طبعست خود ماندست در رنگ و نگار

عهده فتواي دين بي علم در گردن مگير
وعده شاهي و شادي بي خرد در دل مدار

لاجرم زين داده گردون و زاده چار طبع
اين جهان در رامش ست و آن جهان در افتخار

عاقلان بيني به شادي بهر آن در هر مکان
ناقدان بيني به رنج از بهر اين در هر ديار

گر تو ز بندي بدي بر پاي مجنون در عرب
عشق ليلي را ندادي جاي در دل خوار خوار