ديوان خواجوي کرماني

چون لبش عکس در قدح فکند
تاب در جان ساغر اندازد

آنکس که دلي دارد جان در رهت افشاند
وانرا که سري باشد در پات سر اندازد

شايد ار ملک جهان در طلبش در بازي
که دمي صحبت او ملک جهان مي ارزد

در بزم درد نوشان زهد و ورع نگنجد
در عالم حقيقت عيب و هنر نباشد

در تاب مرو گر دل گمگشته ما را
گويند که در حلقه گيسوي تو باشد

در وصل حرم کي رسد آنکو ز حرامي
در باديه و وادي خونخوار بنالد

عندليبيست که در باغ نوا مي سازد
خوش سرائيست که در پرده سرا مي نالد

ايدل چو در بتکده در کعبه گشودند
بشتاب که هنگام عبادات درآمد

چونظر در خم ابروي تو کردم
قامت خويشتنم در نظر آمد

تا کشته نشد در غم سوداي تو خواجو
در معرکه عشق تو پيروز نيامد

زنجير دل تافته را در غم و دردم
گر رشته جانست بهم در گسلاند

دل بدست يار و غم در دل بماند
خارم اندر پاي و پا در گل بماند

هر که در عشق پريرويان نيامد در شمار
عارفانش از حساب عاقلان نشمرده اند

در ديده من حسرت رخسار تو تا کي
در سينه من آتش هجران تو تا چند

در هواي لعل در پاشت بدامن سائلان
هردم از بحرين چشمم لؤلؤ لالا برند

بر عرصه حدوث قدم در قدم زنند
در مجلس وجود شراب از عدم خورند

خواجو چو زير خاک شود در هواي تو
از سوز سينه آتش دل در کفن زند

نور رويت تاب در شمع شبستان افکند
اشکم آتش در دل لعل بدخشان افکند

صوفي صافي گر از لعل تو جامي در کشد
خويشتن را در ميان مي پرستان افکند

درج ياقوت گهر پوشت چو گردد در فشان
از تحير خون دل در جان مرجان افکند

گر در آن صورت زيبا نگرد صورتگر
قلم از حيرت رويش ز بنان در فکند

بشکرخنده در آور نه يقين مي دانم
که دهان تو يقين را بگمان در فکند

جادوي چشمش قلم در سحر بابل مي کشد
سبزي خطش سزا در دامن گل مي کند

آنکه در حلقه زلفش دل ما در بندست
چه خبر دارد از آنها که گرفتارانند

پاي کوبان در سراندازي چو سربازي کنند
پاي در نه تا سرافرازان سرافرازي کنند

در آن زمان که اميد بقا خيال بود
خيال روي توام در خيال خواهد بود

غنچه در مهد زمرد در تبسم بود و باز
بلبل شب خيز کارش ناله شبگير بود

چنگ در زنجير زلفش چون زدم ديوانه وار
زير هر مويش دلي ديوانه در زنجير بود

من در نياز بودم و اصحاب در نماز
ليکن نياز من همه عين نماز بود

کس در جهان نبود مگر يار من وليک
گرد جهان بگشتم و او در جهان نبود

در چنين وقت که مرغان همه در پروازند
بي پر و بال اسير قفسي نتوان بود

دل در پي او فتاد و او را
خود در دل تنگ من وطن بود

مشنو که چو در گوشه محراب کنم روي
چشمم همه در گوشه ابروي تو نبود

راستي را در سپاهان خوش بود آواز رود
در ميان باغ کاران يا کنار زنده رود

بي فروغ رخ زيباي تو در زلف سياه
در شب تيره مرا پرتو مهتاب چه سود

من اگر در نظر خلق نيايم سهلست
مست کي در نظر مردم هشيار آيد

ما دگر در دهن خلق فتاديم وليک
چاره نبود زر اگر در دهن گاز آيد

در آرزوي کنار تو از ميان بروم
گهي که وصف ميان تو در ميان آيد

شدم خيالي و در هر طرف که مي نگرم
بجز خيال توام در نظر نمي آيد

معبانئي که در آن صورت دلافروزست
ز من مپرس که آن در بيان نمي آيد

نمي رود سخني در ميان او خواجو
که از فضول کمر در ميان نمي آيد

رخ تو در شکن زلف پرشکن ديدم
اگر چه در شب تار آفتاب نتوان ديد

هيچ نقصان نرسد در شرف و قدر شما
در چنين محنت و خواري اگرم ياد کنيد

سوخت در باديه از حسرت آبي خواجو
زان جگر سوخته در بيت حرم ياد کنيد

گنجينه حسنيد که در عقل نگنجيد
يا چشمه جانيد که در چشم نيائيد

حديث جعدش ار در روز نتوان
مسلسل در شب تاري بگوئيد

بيا که حلقه نشينان بزمگاه الست
زدند بر در دل حلقه در خمار

هر گه که در برابر خواجو گذر کني
صد بار باز در دل تنگش کني گذر

نافه را از کمند تو دل در گره
لعل را از عقيق تو خون در جگر

ايکه هر لحظه در خاطرم بگذري
يک زمان از سر خون ما در گذر