ديوان خاقاني

در دري را از قلم، در رشته جان کرده ضم
پس باز بگشاده ز هم، بر شاه والا ريخته

در پختن سوداي تو خام است ما را راي تو
ما زر و سر در پاي تو، خاقاني آسا ريخته

بل خشت زرين ز آن بنان، در خوي خجلت شد نهان
چون خشت گل در آبدان، از دست بنا ريخته

از لفظ من گاه بيان، در مدحت اي شمع کيان
گنجي است از سمع الکيان، در سمع دانا ريخته

چون روغن طلق است طل بحر دمان زيبق عمل
خورشيد در تصعيد وحل آتش در اعضا داشته

درياي عقلي در دلش، صحراي قدسي منزلش
از نفس کل آب و گلش صفوت در اجزا داشته

ز آن ميي کاتش زند در خوانچه زرين چرخ
خوانچه کرده و آب حيوان در ميان انگيخته

از لبت چون گل شکر خواهم که داري در جواب
زهر کان در سنبل است از ناردان انگيخته

در ساغر صهبا نگر، در کشتي آن دريا نگر
بر خشک تر صحرا نگر کشتي به رفتار آمده

مطرب چو طوطي بوالهوس انگشت و لب در کارو بس
از سينه بربط نفس، در حلق مزمار آمده

آن چنگ ازرق سار بين، زر رشته در منقار بين
در قيد گيسووار بين پايش گرفتار آمده

سخن در ماتم است اکنون که من چون مريم از اول
در گفتن فرو بستم به مرگ عيسي ثاني

خاک در خدايگان گر به کف آوري در او
هشت بهشت و چار جوي از بر سدره بنگري

در کف آهوان بزم آب رز است و گاو زر
آتش موسوي است آن در بر گاو سامري

گر حج و عمره کرده اند از در کعبه رهروان
ما حج و عمره مي کنيم از در خسرو سري

تيزتر از کبوتري برج به برج مي پرد
بيضه زر همي نهد در به در از سبک پري

خدت زلف و رخ کند از پي سنبل و سمن
شانه در آن مربعي، آينه در مدوري

در خمکده زن نقب که در طاق فلک صبح
هم نقب زد و مرغ بر آن داد گوائي

نزل وعلف نيست نه در شهر و نه در ده
اينجا چه اميري کني، آنجا چه گدائي

خورشيد مني، من به چراغت طلبم ز آنک
من در شب هجران و تو در ابر خفائي

ري در قفاي جان من افتاد و من به جهد
جان مي برم که تيغ اجل در قفاي ري

از خام کاري خوي او افغان کنم در کوي او
گر شحنه بدگوي او در حلقم افغان نشکند

اي در آبدار تواني ز پيچ و خم
در آب شد ز شرمم صد راه زير آب

هر که در دريا رود گر قي کند عذرش نهند
آنکه دريا شد در او گر قي کند معذور است

شير سيه برهنه ز هر زر و زيوري
سگ را قلاده در گلو و طوق در دم است