ديوان خواجوي کرماني

بار سر چند کشم بي سر زلفت بردوش
وقت آنست که در پاي عزيزت فکنم

چون سر از خوابگه خاک برآرم در حشر
بچکد خون جگر گر بفشاري کفنم

پيرهن پاره کنم تا تو ببيني از مهر
تن چون تار قصب تافته در پيرهنم

گلي به رنگ تو در بوستان نمي بينم
باعتدال تو سروي روان نمي بينم

شبم بطلعت او روز مي شود ور ني
در آفتاب فروغي چنان نمي بينم

مگر ميان ضعيفش تن نحيف منست
که هيچ هستي ازو در ميان نمي بينم

بينم دو جهان يکموي از حلقه گيسويش
وز گيسوي او موئي در شانه نمي بينم

از خويش ز بيخويشي بيگانه شدم ليکن
جز خويش در آن حضرت بيگانه نمي بينم

هر چند که جانانه در ديده باز آيد
تا ديده نمي دوزم جانانه نمي بينم

منکه در مصر چو يعقوب عزيزم دارند
چه نشينم ز پي يوسف کنعان بروم

بعد از اين قافله در راه بکشتي گذرد
چو من دلشده با ديده گريان بروم

خضر سيراب و من تشنه جگر در ظلمات
چون سکندر ز لب چشمه حيوان محروم

آن نگيني که بدو بود ممالک بر پاي
در کف ديو فتادست و سليمان محروم

خاشه چينان زمين روب سراپرده انس
همه در بندگي و بنده ازينسان محروم

از سهي سرو که در راستيش همتا نيست
صفت قامت دلجوي شما مي شنوم

آن سوادي که بود نسخه آن در ظلمات
شرحش از سنبل هندوي شما مي شنوم

مي کنم ناله و فرياد ولي از در و کوه
سخن سخت بهنگام صدا مي شنوم

گهي کز آتش دل آه مي زند خواجو
در آن نفس همه بوي کباب مي شنوم

کار ما را مکن آشفته و مفکن در پاي
که پريشان سر زلف سيه کار توايم

پيرانه سر به عشق جوانان شديم فاش
وز عقل پير و بخت جوان در گذشته ايم

چون موي گشته ايم وليکن گمان مبر
کز شاهدان موي ميان در گذشته ايم

خرقه صوفي بخون چشم ساغر شسته ايم
دين و دنيا در سر جام مصفا کرده ايم

وصف گلزار جمالت در گلستان خوانده ايم
بلبل شوريده را سرمست و شيدا کرده ايم

هرشبي از مهر رخسار تو تا هنگام صبح
ديده اختر فشانرا در ثريا کرده ايم

چون ما بکفر زلف تو اقرار کرده ايم
تسبيح و خرقه در سر زنار کرده ايم

در راه مهر سايه ديوار محرمست
زان همچو سايه روي بديوار کرده ايم

ديگران گر ز براي زر و سيم آمده اند
ما برين در بتمناي شما آمده ايم

آفتابيم که از آتش دل در تابيم
يا هلاليم که انگشت نما آمده ايم

دل سودازده در خاک رهت مي جوئيم
همچو گيسوي تو زانروي دوتا آمده ايم

با غم عشق تو تا پنجه در انداخته ايم
چون سر زلف سياهت بشکست آمده ايم

جام مي را مطلع خورشيد تابان کرده ايم
وز حرارت تاب دل در آفتاب افکنده ايم

مشعله بيخودي از جگر افروختيم
و آتش ديوانگي در خرد انداختيم

بر در ايوان دل کوس فنا کوفتيم
بر سر ميدان جان رخش بقا تاختيم

ما دلي ايثار او کرديم و جاني يافتيم
گوهري در پايش افکنديم و کاني يافتيم

چون نظر کرديم در بستان بياد قامتش
راستي را از سهي سروي رواني يافتيم

گر چه چون عنقا به قاف عشق کرديم آشيان
مرغ دلرا هر نفس در آشياني يافتيم

ترک عالم گير و عالمگير شو زيرا که ما
هر زماني خويشتن را در مکاني يافتيم

در جهان بي نشاني تا نياورديم روي
ظن مبر کز آن بت مه رو نشاني يافتيم

در گلستان غم عشق تو از خوناب چشم
هر گياهي را که ديديم ارغواني يافتيم

مرديم در خمار و شرابي نيافتيم
گشتيم غرق آتش وآبي نيافتيم

رفتيم در هوايش و برخاک کوي او
برديم آب خويش و مآبي نيافتيم

کرديم بي حجاب نظر در رخت وليک
روي ترا بجز تو حجابي نيافتيم

آنکه لعلش عين آب زندگاني يافتيم
در رهش مردن حيات جاوداني يافتيم

راستي را پيش آن قد سهي سرو روان
نارون را در مقام نارواني يافتيم

کار ما بي آتش دل در نگيرد زانکه ما
زندگي مانند شمع از جان فشاني يافتيم

ز آشنا بيگانه گشتيم از جهان و جان غريب
در جوار قرب جانان آشنائي يافتيم

سالها بانگ گدائي بر در دلها زديم
لاجرم بر پادشاهان پادشائي يافتيم

ترک دنيي گير و عقبي زانکه در عين اليقين
زهد و تقوي را خلاف پارسائي يافتيم

زان جفا جوي ستمکاره نداريم شکيب
گر چه جان در سر جور و ستم او کرديم

اگر از سکه او روي نتابيم مرنج
که فقيريم و طمع در درم او کرديم